Dzisiaj przyjrzymy się bliżej spółce non profit. Odpowiemy sobie na pytanie, w jakim kontekście takie spółki najczęściej funkcjonują oraz zastanowimy się, czy taka spółka może być traktowana jako organizacja pozarządowa.

Non profit a not for profit

W klasycznym rozumieniu non profit to działalność niedochodowa, działalność bez zysku, która w ogóle nie jest działalnością o charakterze ekonomicznym (czyli podmiot non profit w tym ujęciu nie prowadzi działalności gospodarczej).

Z kolei działalność not for profit to działalność „nie dla zysku” – zysk może wystąpić, ale przeznaczony jest na zadania statutowe.

W praktyce oba terminy są zwykle utożsamiane, a zdecydowanie częściej jest używane określenie „non profit” (pewnie dlatego, że jest po prostu krótsze i bardziej zrozumiałe).

Tym samym spółki, które mają społeczny charakter i cele, najczęściej posługują się określeniem „non profit”, mimo że np. prowadzą działalność gospodarczą.

W taki właśnie sam sposób używam tego określenia na blogu.

Kiedy spółka będzie miała charakter non profit?

Z powyższych rozważań wynika, że charakter ten wiąże się z realizacją społecznych celów. Musimy przy tym pamiętać, że spółki działają na podstawie kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z nim (dla dociekliwych: w przypadku spółki z o. o. chodzi o art. 151 par. 1 KSH) spółka może zostać utworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym. Nie musi to być więc cel zarobkowy. Może to być właśnie cel społeczny.

W praktyce jako spółki non profit powstają spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wchodzą tutaj jeszcze w grę: spółka akcyjna, ewentualnie prosta spółka akcyjna (pojawi się w obrocie od 1 marca 2021 r.).

Warto przy tym zwrócić uwagę na fakt, że spółki non profit mogą funkcjonować jako:

• spółki, które spełniają warunki przewidziane w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, co uprawnia je do prowadzenia działalności pożytku publicznego,
• firmy społeczne, o ile spełniają dodatkowe warunki wynikające z Wytycznych dot. realizacji projektów w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem Europejskiego Funduszu Społecznego.

Tych pierwszych jest kilkadziesiąt w skali kraju (tak się szacuje, bo szczegółowe statystyki nie są prowadzone). Firm społecznych w formie spółki z o.o. jest 282 (na podstawie listy przedsiębiorstw społecznych prowadzonej przez Departament Ekonomii Społecznej i Solidarnej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).

Spółki non profit, o których mówi ustawa o pożytku publicznym

Ustawa wymienia tutaj spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które:

• nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz
• przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz
• nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Podmioty te mogą prowadzić działalność pożytku publicznego (w skrócie działalność użyteczną społecznie dla swojego otoczenia).

Uwaga: jeśli zastanawiasz się czy spółka non profit to coś dla Ciebie, to zapraszamy na webinar, który odbędzie się 16.05.2024 r. o godz. 9:00, podczas którego pomożemy znaleźć odpowiedź na to pytanie. Zapisu można dokonać tutaj.

Kolejna część wpisu poniżej.