Dzisiaj porównamy fundację ze spółką z o.o. non profit. Poszukamy podobieństw i różnic oraz zdefiniujemy pytania, które warto sobie zadać dążąc do podjęcia decyzji, jaka forma prawna będzie dla nas lepiej dopasowana: fundacja, czy spółka z o.o. non profit.
Wideo dla osób, które wolą oglądać
Istota działania fundacji i spółki non profit
W tym temacie odsyłam do wcześniejszych wpisów na blogu:
Fundacja vs. spółka z o.o. non profit – podobieństwa.
Przyjrzymy się teraz podobieństwom między fundacją i spółką non profit.
Założenie wymaga wizyty u notariusza i wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym
Zarówno zakładając fundację, jak i spółkę z o.o. musimy udać się do notariusza. Po tej wizycie konieczna będzie rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym, przy czym:
- fundacja wpisywana jest do Rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, a jeśli prowadzi działalność gospodarczą, to dodatkowo do Rejestru przedsiębiorców,
- spółka z o.o. wpisywana jest zawsze do Rejestru Przedsiębiorców.
Z rejestracją w Krajowym Rejestrze Sądowym związana jest kolejna cecha wspólna.
Osobowość prawna i ograniczona odpowiedzialność założycieli
Zarówno fundacja, jak i spółka z o.o. non profit mają osobowość prawną (występują w obrocie jako niezależne podmioty). Mają też wspólne obowiązki, jak np.:
- zgłaszanie zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym,
- prowadzenie księgowości, najczęściej pełnej w oparciu o księgi rachunkowe,
- zgłaszanie do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.
Generalnie założyciele (poza pewnymi wyjątkami) ryzykują wniesionymi na początku środkami, przy czym będą tutaj też pewne różnice:
- wspólnicy w spółce z o.o. wnoszą do spółki wkłady w zamian za udziały, potem mogą te udziały sprzedaż i odzyskać swój wkład,
- fundatorzy wnoszą kapitał założycielski i w zasadzie nie mają możliwości jego odzyskania.
Wysoki poziom sterowalności fundacji i spółki = niski poziom demokracji
Ze swojej istoty nie są to raczej instytucje demokratyczne.
W fundacji wszystko zależy od tego, jak opiszemy role poszczególnych osób w statucie. Możliwe jest np. rozwiązanie, w którym fundator będzie dożywotnio prezesem bez prawa odwołania go. Możemy też jednak przewidzieć statutowy organ (np. radę fundacji), który w sposób stały zapewni dużą słyszalność głosu pracowników.
Z kolei w przypadku spółki, najczęściej wszystko zależy od tego, kto ile wniósł kapitału oraz od szczegółów określonych w umowie spółki. Teoretycznie można tam wpisać, że każdy ze wspólników ma jeden głos, ale w praktyce takie rozwiązanie raczej nie jest stosowane.
Istotny jest kapitał
Zarówno w przypadku fundacji, jak i spółki z o.o. non profit przepisy prawa określają minimalną wartość kapitału do założenia tych podmiotów. W przypadku spółki z o.o. jest 5 tys. zł, a w przypadku fundacji z działalnością gospodarczą będzie to 2 tys. zł.
Możliwość prowadzenia działalności pożytku publicznego
Zarówno fundacja, jak i spółka mają możliwość prowadzenia działań w zakresie pożytku publicznego. Więcej w tym temacie w poniższym wpisie:
Warto przy tym zwrócić uwagę, że o ile fundacja jest tutaj podmiotem oczywistym, o tyle spółka z o.o. non profit już niekoniecznie. Ubieganie się o dotacje przez spółkę z o.o. non profit o dotacje na działania pożytku publicznego może budzić zdziwienie. Ma to znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy ubiegamy się o dotacje z jednostek samorządu terytorialnego. Pisaliśmy już o tym tutaj.
Zanim przejdziemy do podobieństw polecamy Twojej uwadze dwa kursy online poświęcone właśnie fundacji i spółce z o.o. non profit.
Fundacja vs. spółka z o.o. non profit – różnice
Przejdźmy teraz do różnic między fundacją, a spółką z o.o. non profit
Relacje między działalnością gospodarczą, a statutową
W fundacji działalność gospodarcza nie może mieć charakteru dominującego (pomijam tutaj kwestie przedsiębiorstwa społecznego, gdzie moim zdaniem nie jest to już takie oczywiste). Natomiast w przypadku spółki najczęściej najważniejszą działalnością jest właśnie działalność gospodarcza.
Postrzeganie w obrocie
Fundacja jest postrzegana jako podmiot społeczny, a spółka jako podmiot komercyjny. Dla części (jeśli nie większości osób) dopisek non profit nie będzie do końca jasny, a też w przypadku spółki non profit nie mamy przecież obowiązku posługiwania się tym oznaczeniem.
Zwolnienie z podatku dochodowego
W tym zakresie szersze możliwości ma fundacja. Dochód fundacji, który jest przeznaczony na cele statutowe pokrywające się z celami, o których mówi ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zwolniony jest z podatku dochodowego (art. 17 ust. 1 pkt. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).
W tej grupie celów znajduje się np.: działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego.
W przypadku spółki z o.o. nie mamy takiego zwolnienia. Spółka z o.o. non profit będzie zwolniona z podatku CIT, gdy:
- zostanie założona przez stowarzyszenie lub stowarzyszenia i przekaże swój dochód na cele statutowe stowarzyszenia, pod warunkiem, że te cele pokrywają się z celami wymienionymi w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych); cele te wymienione są powyżej,
- będzie posiadała status organizacji pożytku publicznego i dochód przeznaczy na cele pożytku publicznego (art. 17 ust. 1 pkt. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) – status ten można uzyskać po dwóch latach prowadzenia działalności pożytku publicznego.
Więcej informacji nt. statusu organizacji pożytku publicznego znajdziesz w poniższym nagraniu.
W kontekście zwolnienia z podatku CIT w spółce z o.o. warto też wspomnieć o tzw. estońskim CIT. Rozwiązanie to począwszy od 1 stycznia 2022 r. jest bardziej atrakcyjne i dla niektórych spółek może być też ciekawym rozwiązaniem.
Jeśli to rozwiązanie Cię interesuje daj znać, to przyjrzymy mu się bliżej.
Elastyczność w działaniu i budowaniu struktury
Moim zdaniem, pod kątem budowania struktury wewnętrznej i sposobu działania, bardziej elastycznym rozwiązaniem jest fundacja. Fundator sam decyduje, w jaki sposób poukłada klocki składające się na strukturę i sposób działania fundacji.
W przypadku spółki z o.o. wiele rzeczy jest dokładniej określonych w przepisach prawa – w kodeksie spółek handlowych.
Warto tutaj jeszcze wspomnieć o dwóch sprawach, które potencjalnie mogą zniechęcać do spółki, a które mogą świadczyć właśnie o niskiej elastyczności.
Pierwszą z nich jest tzw. ukryta dywidenda. W spółce z o.o. z definicji nie mamy dywidendy, jednak od 1 stycznia 2023 r. mają obowiązywać przepisy dot. tzw. ukrytej dywidendy. Jest to skutek uszczelniania systemu podatkowego w ramach tzw. Nowego Ładu. Na czym polega ukryta dywidenda? Część wydatków wypłacona na rzecz wspólników lub podmiotów z nimi powiązanych nie będzie mogła stanowić kosztów uzyskania przychodów. Przykładowo dotyczy to wypłat, których wysokość uzależniona jest od wielkości zysku spółki. Może to również dotyczyć wynajmu spółce nieruchomości należących do wspólnika. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Druga sprawa to tzw. podatek minimalny. Dotyczy on niektórych spółek z o.o., które osiągnęły stratę. W tym zakresie odsyłam do tego artykułu.
Możliwość skorzystania z różnych zniżek dla podmiotów non profit
Spółka z o.o. ma w tym zakresie mniejsze możliwości. Przykładowo fundacja może skorzystać z programu Google ad Grants oraz ze zniżek z programu canva.com. Spółka z o.o. non profit takich możliwości nie ma.
Większa odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. non profit
Tutaj warte uwagi są dwa aspekty:
- członkowie zarządu spółki z o.o. z punktu widzenia przepisów prawa wykonują swoją funkcję zawodowo, więc wymagany jest wobec nich wyższy wzorzec staranności, niż w przypadku fundacji,
- w niektórych przypadkach członkowie zarządu spółki z o.o. będą ponosić odpowiedzialność prywatnym majątkiem za zobowiązania podmiotu.
Krótko mówiąc, z punktu widzenia odpowiedzialności członków zarządu bezpieczniejszym rozwiązaniem jest fundacja. Członkowie zarządu fundacji będą zwykle ponosić mniejszą odpowiedzialność.
Temat odpowiedzialności był przez nas poruszany również w dwóch innych wpisach dot. odpowiedzialności za:
Pytania, które warto sobie zadać, gdy dokonujesz wyboru między fundacją, a spółką z o.o. non proft.
Patrząc na różnice, o których pisaliśmy wyżej można zdefiniować pytania, które będą pomocne przy decyzji fundacja czy spółka z o.o. non profit:
- Która działalność ma mieć charakter dominujący? Społeczna, czy gospodarcza?
- Jak chcemy być postrzegani w obrocie? Jako podmiot społeczny, czy komercyjny?
- Czy zależy Ci na szerokim korzystaniu ze zwolnienia z podatku dochodowego?
- Czy ważna będzie dla Ciebie duża elastyczność działania?
- Czy zależy Ci na szerokim korzystaniu ze zniżek w ramach programów kierowanych do podmiotów non profit?
- Czy chcesz ograniczyć ryzyko członków zarządu?
To tyle nt. porównania fundacji i spółki z o.o. non profit. Jeśli masz jakieś pytania w tym temacie, lub chcesz podzielić się swoimi spostrzeżeniami, zachęcam do komentowania wpisu poniżej.
Od wielu lat działam w Stowarzyszeniu J-elita. Od 24.02 br zaangażowałam się w pomoc na rzecz Ukrainy. W maju zarejestrowaliśmy wraz z grupą znajomych Fundację Encora która nawiązała współpracę z grupą logistyczne consultingową. W sumie na Ukrainę wysłaliśmy bezpośrednio przez Fundację lub koordynowaliśmy wyslke darów na kwotę Ok. 2 mln złotych w ciągu tych 3 miesięcy. Ponieważ pojawił się nowy temat wymagający prowadzenia działalności gospodarczej zastanawiam się nad firma tej działalności. W grę wchodzi Sp zo.o. której udziałowcem byłaby Fundacja oraz osoby fizyczne. Mam wątpliwości odnośnie statutu Fundacji oraz podatkow po stronie Fundacji . Mimo że zawodowo zajmuję się podatkami chciala bym skonsultować moje przemyślenia w tym temacie z osobami mającymi doświadczenie w tym zakresie.
Dzień dobry,
Zapraszam do zapisania się na bezpłatną konsultację tutaj https://przedsiebiorstwospoleczne.pl/darmowe-konsultacje/ lub maila z numerem telefonu. Postaram się pomóc.
pozdrowienia,
Waldek Żbik