W dzisiejszym wpisie pragniemy przybliżyć tematykę Programu Nowe Fio, który stanowi kluczowe wsparcie dla inicjatyw obywatelskich w Polsce. Porozmawiamy na temat doświadczeń i praktycznych wskazówek w kontekście ubiegania się o te środki.

Wideo dla osób, które wolą oglądać

Program Nowe Fio

Nowe FIO jest to rządowy program skierowany m.in. do organizacji pozarządowych. Organizatorem jest Narodowy Instytut Wolności. Celem programu jest promocja działalności społecznej, aktywizacja i formowanie postaw obywatelskich.

Kto może się ubiegać o środki?

Nie każdy może starać się o dotacje.

Aplikować mogą te podmioty, które prowadzą działalność pożytku publicznego, m.in.:

• organizacje pozarządowe (np. fundacje, stowarzyszenia, koła gospodyń wiejskich),
• spółki non profit,
• spółdzielnie socjalne.

Większość przedsiębiorstw społecznych może więc podejmować te działania, ale są też takie (np. spółdzielnie pracy), które nie są uprawnione do prowadzenia działalności pożytku publicznego, więc nie będą mogły ubiegać się o te środki.

Nowe FIO dla PS

Przedsiębiorstwa społeczne, które oprócz działalności gospodarczej prowadzą lub chcą prowadzić działalność pożytku publicznego mogą więc ubiegać się o dotację. Należy jednak pamiętać, że w ramach programu nie można finansować działalności gospodarczej. Dofinansowanie można otrzymać wyłącznie na realizację zadań społecznie użytecznych w sferze zadań publicznych. Pozyskane środki mogą stanowić idealne uzupełnienie dla prowadzonej działalności.

Jeżeli zainteresował Cię wątek prowadzenia działalności pożytku publicznego w firmie społecznej to odsyłam Cię do wpisu na blogu, gdzie możesz zgłębić temat.

Kontekst marketingowy

Warto czasami myśleć o tych projektach w kontekście marketingowym. 

Na przykład spółdzielnia, która zajmowała się świadczeniem domowych usług opiekuńczych w ramach projektu realizowała działania na rzecz seniorów. Docierała więc do swojej grupy docelowej i budowała rozpoznawalność marki.

Obywatelskość w projekcie

Słowo klucz przedsięwzięcia w Nowym FIO to obywatelskość. 

Jak sama nazwa programu wskazuje, jest to Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.

Program ten finansuje projekty, które wpisują się w jego główny cel jakim jest zwiększenie zaangażowania obywateli i organizacji pozarządowych w życie publiczne poprzez poprawę samoorganizacji społecznej, wzrost znaczenia sektora obywatelskiego w życiu publicznym oraz wzmocnienie instytucjonalne sektora obywatelskiego w Polsce.

Im bardziej „obywatelski” jest nasz projekt, tym większe ma szanse na uzyskanie dofinansowania.

Analiza skuteczności wniosków o dofinansowanie w 2023 r.

Przyjrzyjmy się trochę skuteczności wniosków składanych we wcześniejszym naborze. W ubiegłym roku w ramach priorytetów 2-4 organizacje złożyły 2179 ofert. Do dofinansowania przeznaczonych zostało 382 ofert, w tym przypadku skuteczność wynosiła 17,4 %.

Narodowy Instytut Wolności w ubiegłym roku zwiększył pule środków w ramach priorytetu nr 2, co przyczyniło się do zwiększenia liczby dofinansowanych ofert o 185. Ostatecznie skuteczność wyniosła 26%.

W podziale na poszczególne priorytety przedstawiało się to następująco:

• Priorytet 2. Złożonych wniosków było 1780, z czego na początku dofinansowanie otrzymało 135 (7,5% skuteczności). Następnie, tak jak wspomnieliśmy powyżej, zwiększona została pula środków w ramach tego priorytetu, co sprawiło, że dofinansowanych zostało kolejnych 185 projektów (ostatecznie 17,9% skuteczności).
• Priorytet 3. Złożonych wniosków było 226, z czego 31 otrzymało dofinansowanie. Skuteczność wyniosła 13,7 %.
• Priorytet 4. Złożonych wniosków było 173, z czego 31 otrzymało dofinansowanie. Skuteczność wyniosła 17,9 %.

Pomimo, że nie jest ławto zdobyć środki w ramach Nowego FIO, to każdego roku aplikuje o nie około 2 tys. organizacji z całej Polski.

Jakość pomysłu i wniosku to podstawa

Ocena formalna

Wniosek, który składamy w procesie naboru, najpierw oceniany jest pod kątem formalnym. Obowiązek spełnienia kryteriów formalnych dotyczy wszystkich.

Warunkiem spełnienia tego kryterium jest poprawne złożenia oferty, tj.

• w terminie,
• poprzez prawidłowe wypełnienie kwestionariusza w generatorze wniosków,
• oferta musi być złożona przez podmiot do tego uprawniony.

Ocena merytoryczna

Następnie oceniana jest merytoryka wniosku. Wygląda to tak, że dwóch (lub trzech, w przypadku zbyt dużego zróżnicowania co do oceny wniosku) ekspertów ocenia jakość wniosku, a także pomysł. Brana pod uwagę jest treść oferty, wiarygodność i zdolność organizacji składającej wniosek do podjęcia realizacji projektu.

Poziom wymagań odnośnie do jakości i rzetelności wniosku jest bardzo wysoki. Warto sobie tutaj zaznaczyć, że aby nasz wniosek otrzymał dofinansowanie, musi być bardzo dobrze opracowany. Wysokie standardy są tu koniecznością, szczególnie jeśli porównujemy to z tym, co bardzo często wystarcza w lokalnych gminach. W wielu składanych ofertach brakuje tej rzetelności i konkretności, dlatego też nie uzyskują odpowiedniej liczby punktów.

Pomysł i jego wpływ na ocenę merytoryczną

Oceniając pomysł eksperci zwracają uwagę na ideę projektu – jej potencjał wprowadzenia zmiany społecznej oraz wkład w rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Jest to tzw. ocena pomysłu, która jest pierwszym elementem oceny merytorycznej.

Ocena dokonywana jest w skali literowej ABC, przy czym:

• A oznacza pomysł wartościowy,
• B oznacza pomysł prawidłowy,
• C pomysł niewpisujący się bezpośrednio w cele Programu Nowe FIO. W tym ostatnim przypadku rekomendowany jest brak przyznania dofinansowania.

Ocena łączna pomysłu jest oceną nadrzędną nad oceną punktową.

Nabór w Nowym FIO 2024

W tym roku nabór trwa będzie w okresie od 16.10.2023 r. do 27.11.2023 r. Wyniki ukażą się w lutym 2024 r.

W czasie naboru można złożyć tylko jedną ofertę w ramach priorytetów.

Podział priorytetów, w ramach których można złożyć wnioski w tym naborze przedstawia się następująco:

• Priorytet 2. Organizacje obywatelskie na rzecz dobra wspólnego.
  Kwota dofinansowania: 50-300 tys. złotych
• Priorytet 3. Organizacje obywatelskie w życiu publicznym.
  Kwota dofinansowania: 50-300 tys. złotych
• Priorytet 4. Wzmocnienie kompetencji organizacji obywatelskich.
  Kwota dofinansowania: 150 – 400 tys. złotych

Krótko o priorytetach

Priorytet 2 Organizacje obywatelskie na rzecz dobra wspólnego

Najwięcej wniosków składanych jest w ramach priorytetu 2. W kontekście tego priorytetu bardzo mocny nacisk położony jest na obywatelskość. Działania finansowane w ramach priorytetu powinny skupiać się na wykorzystaniu istniejących zasobów obywatelskich, takich jak zaangażowanie czy gotowość do działania oraz ich rozwijaniu, tak by po zakończeniu projektu społeczność była bardziej aktywna.

Priorytet ukierunkowany jest na:

• aktywność społeczną na rzecz dobra wspólnego,
• zwiększenie aktywności i samoorganizacji obywatelskiej,

Przykładowe działania:

• • na rzecz integracji i rozwoju społeczności lokalnych,
  • adresowane do rodzin, dzieci i młodzieży, osób starszych, osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,
  • o charakterze edukacyjnym, w tym dotyczące kultury i dziedzictwa narodowego, ekologii, postaw patriotycznych.

Ważne jest, by każda z tych inicjatyw była ukierunkowana na zwiększenie aktywności i samoorganizacji obywatelskiej.

Priorytet 3. Organizacje obywatelskie w życiu publicznym

W tym priorytecie obywatelskość jest jeszcze mocniej podkreślona aniżeli w priorytecie 2.

Priorytet 3 zakłada:

• zwiększenie obecności organizacji w życiu publicznym,
• wspieranie dialogu obywatelskiego, procesów konsultacji,
• tworzenie forum debaty publicznej,
• budowanie potencjału organizacji przez kształtowanie wizerunku organizacji obywatelskich w przestrzeni publicznej,

Przykładowe działania:

• włączenie obywateli, organizacji pozarządowych w procesy decyzyjne (na poziomie lokalnym, regionalnym, ogólnopolskim) np. konsultacje społeczne, budżety obywatelskie, inicjatywę lokalną.
• organizowania, wzmacniania funkcjonowania ciał dialogu obywatelskiego (np. rad młodzieżowych, szkolnych , dzielnicowych, seniorów).

Priorytet 4. Wzmocnienie kompetencji organizacji obywatelskich

Ten priorytet skupia się na działaniach mających na celu wzmocnienie samej struktury i działalności organizacji obywatelskich.

Projekty złożone w ramach tego priorytetu mają mieć charakter systemowy i w skali co najmniej wojewódzkiej mają przyczynić się do rozwiązywania problemów i przezwyciężania barier hamujących rozwój trzeciego sektora.

By móc zrealizować projekt w ramach priorytetu 4 trzeba się ukierunkować na jeden z obszarów:

• systemowa poprawa zarządzania w organizacjach obywatelskich oraz wypracowywanie i wdrażanie standardów działania organizacji obywatelskich,
• edukacja nt. fundraisingu,
• tworzenie i rozwijanie porozumień organizacji obywatelskich,
• edukacja nt. i nformacji i komunikacji w organizacjach obywatelskich,
• kampanie społeczne i informacyjne nt. działalności organizacji obywatelskich.

Kategorie kosztów

W ramach tegorocznego Fio mamy trzy kategorie kosztów.

Dzielą się one na:

1. Koszty działań merytorycznych, w tym promocji. W ramach tej kategorii nie mamy limitu.
2. Koszty obsługi zadania publicznego. Tutaj pojawia nam się limit 25% przyznanej dotacji (nie wartości projektu).
3. Koszty związane z rozwojem instytucjonalnym własnej organizacji. W tym przypadku mamy limit 20% przyznanej dotacji. Te koszty nie muszą bezpośrednio dotyczyć projektu. Natomiast muszą być ściśle związane z rozwojem naszej organizacji. Warto tutaj przemyśleć rozwój organizacji, by środki o które wnioskujemy były wartościowo spożytkowane.

Warto zwrócić uwagę

Jest kilka aspektów, o których należy pamiętać w kontekście tworzenia wniosku.

O to niektóre z nich:

• Realizacja dofinansowanych projektów będzie możliwa w okresie od 1 marca 2024 r. do 31 grudnia 2026 r.
• W ramach programu można złożyć ofertę wspólną. Warunkiem jest, by każdy z oferentów był podmiotem uprawnionym do aplikowania.
• Można także zaplanować realizację projektu wspólnie z partnerem. Partnerstwo może być realizowane w dwóch formułach
  • publiczno-społeczne
  • prywatno-społeczne
• Wkład własny nie jest wymagany.
• Pracując nad wnioskiem warto wziąć pod uwagę i zawalczyć o punkty strategiczne. Kryteriów strategicznych jest pięć. Są one jasno wyszczególnione dla konkretnych priorytetów.  Dla przykładu:
  • oferta realizowana przez organizację, której roczny przychód za 2022 rok nie przekracza 100 tys. zł, w ramach priorytetu 2 i 3 może uzyskać dodatkowe 5 pkt,
  • oferta, która wpisuje się w jeden z obszarów: ekologia, rodzina, patriotyzm, w ramach priorytetu 2 może otrzymać dodatkowe 3 pkt,
  • oferta, której cel wprost dotyczy tematyki tworzenia lub/i rozwoju porozumień, federacji i sformalizowanych partnerstw organizacji pozarządowych, w ramach priorytetu 4 mogą otrzymać 3 pkt.
    Więcej na temat punktów strategicznych można przeczytać w regulaminie programu Nowe Fio na str. 38-39. 
• NIW opracował wiele pomocników, których zadaniem jest ułatwienie pracy nad wnioskiem, m.in.;
  • podręcznik oferenta,
  • wzór wniosku z uzupełnieniem,
  • zakładka Q&A z najczęściej zadawanymi pytaniami.

Dostęp do informacji publicznej

Pamiętajmy o tym, że jeżeli wniosek otrzyma dofinansowanie w ramach Fio, to jest dostępny w trybie dostępu do informacji publicznej. Można aktualnie przejrzeć listę rankingową i wyszukać wnioski o tematyce, która na ten moment nas interesuje. O udostępnienie takiego wniosku, można zwrócić się mailowo do NIW-u.

Informacja publiczna a prawa autorskie

Udostępnianie wniosku w trybie o informacji publicznej związane jest z tym, iż każdy ma prawo sprawdzić czy środki publiczne zostały należycie wydawane. Taki przyświeca temu cel.
Drugą sprawą są prawa autorskie. Wniosek jest dziełem w rozumieniu prawa autorskiego. Oznacza to, że podlega ochronie. Nie można go po prostu skopiować. Nie można też kopiować jego fragmentów.

Fakt, że wniosek jest udostępniany innym, nie zmienia faktu, że ma swojego autora. Z dniem zakończenia pisania wniosku staje się on dziełem tego autora.

Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by się tym wnioskiem zainspirować i stworzyć własny wniosek.

To tyle na temat Nowego FIO.

Podsumowując, proces ubiegania się o środki w ramach programu jest stosunkowo trudny, zwłaszcza dla osób, które nie mają w tym doświadczenia. Wyzwaniem jest wymyślenie dobrego pomysłu i przygotowanie co najmniej solidnego wniosku. Jeżeli potrzebujecie wsparcia przy opracowaniu takiego wniosku to zachęcamy do kontaktu.