Dzisiaj zastanowimy się, czy fundacja może być alternatywą względem zwykłego biznesu (prowadzenia działalności gospodarczej jednoosobowej lub np. standardowej spółki z o.o.). Skąd ten temat? Od czasu do czasu przeglądamy po jakich słowach kluczowych trafiacie na naszą stronę 🙂 Okazuje się, że jedną z takich fraz jest sformułowanie “fundacja zamiast firmy”, albo “jak założyć fundację i zarabiać?”. Z drugiej strony Nowy Ład sprawia, że coraz więcej osób szuka alternatywy dla zwykłego biznesu – jedną z nich (choć nie zawsze) może być prowadzenie fundacji. Postanowiliśmy więc bliżej przyjrzeć się tej tematyce. Zapraszamy 🙂
Poniższy wpis na blogu jest zapisem liva. Jeśli wolisz oglądać niż czytać, to polecamy nagranie.
Zacznijmy od tego…
Fundacja to organizacja powołana przez fundatora / fundatorów do tego, by realizować cele społecznie lub gospodarczo użyteczne. Nie mogą to być jakiekolwiek cele, ale właśnie cele społecznie lub gospodarczo użyteczne.
Kluczową postacią w fundacji jest fundator. To on przekazuje swój majątek po to, by mógł zostać zrealizowany ważny dla niego cel oraz uchwala jej statut, czyli zasady funkcjonowania fundacji. Tym samym ma możliwość zagwarantowania sobie uprawnień, dzięki którym może później decydować np. o powoływaniu i odwoływaniu zarządu, zmianie statutu, powoływaniu innych organów fundacji itp. Fundator jest więc kreatorem, stwórcą, który określa jak będzie wyglądała rzeczywistość w fundacji.
Inna definicja fundacji mówi o tym, że jest to majątek przeznaczony na realizację określonego celu. Właśnie majątek, obok celów fundacji i fundatora, to kolejny ważny element dla powołania i działania fundacji.
Poszukamy teraz powodów, dla których fundacja może lub nie może być alternatywą dla zwykłej firmy.
Będzie tutaj kilka istotnych spraw. Najpierw je wymienimy, a potem przyjrzymy się szczegółom. Wśród zalet fundacji w kontekście prowadzenia biznesu wymienić można:
Założenie fundacji – bycie fundatorem i członkiem zarządu fundacji nie jest tytułem do objęcia danej osoby obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym. Takie ubezpieczenie pojawi się natomiast, jeśli dana osoba będzie:
W przypadku działalności gospodarczej osoby fizycznej, ZUS jest kosztem stałym, wymagalnym co miesiąc, bez względu na to czy przedsiębiorstwo osiągnęło zysk czy nie. W przypadku fundacji, ZUS pojawia się wyłącznie wtedy, gdy adekwatnie do posiadanych możliwości podjęliśmy decyzję o zatrudnieniu kogoś lub zaangażowaniu na umowę – zlecenie.
Warto tu przypomnieć o możliwościach płacenia niższego ZUSu w przypadku działalności jednoosobowej:
Wspomniane okresy to czas, który przedsiębiorca może wykorzystać do zbudowania stabilnej pozycji finansowej nie płacąc jeszcze składek w pełnej wysokości.
W porównaniu do jednoosobowej działalności gospodarczej zaletą fundacji jest to, że ma osobowość prawną. Pozwala to wyodrębnić majątek podmiotu od majątku prywatnego i daje większe bezpieczeństwo prowadzenia działalności. Przykładowo fundator nie ponosi odpowiedzialności prywatnym majątkiem za zobowiązania podmiotu. Nieco inaczej będzie to wyglądało w przypadku członka zarządu, ale w tym zakresie odsyłamy do innego wpisu.
Ta cecha ma także wadę, która dla niektórych osób może mieć znaczenie. Inaczej niż w przypadku działalności jednoosobowej rozwój przedsiębiorstwa przekłada się na zwiększanie wartości majątku fundacji, a nie osoby, która założyła i zarządza fundacją.
Tworząc statut fundacji określamy jej wewnerzną strukutrę i sposób działania. Możliwa jest sytuacja, kiedy fundacja posiada wyłącznie jeden organ – zarząd. Ustawa o fundacjach daje bardzo duże możliwości dostosowania struktury fundacji do potrzeb osób ją tworzących.
W przypadku działalności jednoosobowej wygląda to oczywiście jeszcze prościej (formalnie brak zarządu, czy innych organów – osobą decyzyjną jest indywidualny przedsiębiorca). Porównując jednak wymagania ustawowe stawiane fundacji z wymaganiami wobec spółek z o.o. korzystniej wypada fundacja.
Fundacja może być także sposobem na wspólne prowadzenie biznesu. Osoby, które chcą się zaangażować zostają fundatorami, wchodzą do zarządu (ewentualnie rady fundacji, jeśli bieżącym zarządzaniem ma się zająć ktoś inny) i wspólnie podejmują decyzje.
Koleją zaletą fundacji są możliwości pozyskiwania dotacji na działalność społeczną (np. dotacja na działalność pożytku publicznego) i działalność przedsiębiorstwa społecznego. Do korzystania z tej możliwości nie są uprawnione przedsiębiorstwa osób fizycznych ani standardowe spółki. Fundacja ma także prawo (inaczej niż przedsiębiorstwa osób fizycznych i spółki) do korzystania z wielu form wsparcia oferowanych przez samorządy, w szczególności takich jak najem lokalu po preferencyjnych cenach.
Jeśli chcesz prowadzić fundację, to polecamy Twojej uwadze kurs online “Fundacja bez tajemnic”.
Dalsza część wpisu poniżej.
Najpiew wymienimy te kwestie, a potem przyjrzymy się im dokładniej. Wśród wad fundacji w kontkeście prowadzenia biznesu wymienić można:
Rozwiajając fundacje rozwijamy majątek fundacji, a nie majątek osób fizycznych zaangażowanych w ramach fundacji (jest to wspomniana wyżej konsekwencja osobowości prawnej fundacji). Poza tym majątek fundacji nie podlega dziedziczeniu. W przypadku likwidacji fundacji jej majątek przeznacza się zwykle na rzecz organizacji o podobnmych celach.
Dla części osób może to mieć znaczenie. Kluczowe pytanie brzmi: na czym nam zależy? Jeśli na posiadaniu i pomnożeniu tego, co posiadamy, to faktycznie może to być problem. Z drugiej strony pewnym trendem jest ekonomia współdzielenia, gdzie bardziej chodzi o współużytkowanie i współtworzenie, a nie o posiadanie. W tym kontekście powyższa wada może nie mieć dla nas żadnego znaczenia.
Inną cechą odróżniającą fundację od zwykłęgo biznesu jest wizerunek. Nie zawsze będzie to jednak wadą. Oznaczenie w nazwie formy prawnej „fundacja” w przypadku krakowskiego Charity Shop podkreśla charakter społeczny przedsiębiorstwa, stanowi zaletę i wspiera budowanie wizerunku sklepu, w którym zatrudnione są osoby z niepełnosprawnością.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których zarobkowy charakter fundacji wywołuje zdziwienie, ponieważ zdaniem wielu osób „fundacje powinny być charytatywne i społeczne, czyli powinny dawać wszystko za darmo, a nie zarabiać”
Jeśli chodzi nam tylko o prowadzenie działalności gospodarczej, to ten punkt będzie bardzo trudny do spełnienia. Zgodnie z ustawą o fundacjach działalność gospodarcza nie może mieć charakteru dominującego. Najprościej traktować ją jako sposób na zdobycie środków do działalności społecznej. W szczególności problemem może być jeśli przychody / koszty działalności gospodarczej są kilkunasto lub kilkudziesiecio krotnie większe od przychodów / kosztów działalności statutowej fundacji.
art. 5 ust. 5. ustawy o fundacjach
Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów.
Warto zauważyć, że z weryfikacją powyższego (przez organy nadzoru) w praktyce bywa różnie, ale jednak prawo taką zasadę wprowadza i należy o tym pamiętać. Moim zdaniem, nieco inaczej można podejść do tematu w przypadku przedsiębiorstw społecznych, gdzie działalność gospodarcza bezpośrednio realizuje cele takiego podmiotu.
Założenie działalności gospodarczej to kwestia kilku, kilkunastu minut i jest bezpłatna.
Założenie fundacji wymaga wizyty u notariusza, który pobiera taksę notarialną, przygotowania statutu i dokumentów do rejestracji, opłacenia tej rejestracji i przekazania majątku zadeklarowanego u notariusza. Łączny koszt założenia fundacji prowadzącej działalność gospodarczą wynosi nie mniej niż 2 500 zł (fundusz założycielski minimimum 2 tys. zł + opłaty związane z rejestracją).
Jakby tego było mało – rejestracja fundacji to czasami wieloodcinkowy serial wymiany korespondencji pomiędzy osobą reprezentującą fundację a sądem rozpatrującym wniosek o wpis fundacji do KRS.
Teoretycznie jest możliwość, że fundacja będzie powołana przez jedną osobę, która będzie prezesem w zarządzie jednoosobowym. Może to być jednak bardzo kłopotliwe rozwiązanie, ponieważ nie będzie wtedy możliwości zatrudnienia ani wynagrodzenia tej osoby. Prawo nie przewiduje bowiem możliwości by ta sama osoba podpisała ze sobą umowę o pracę.
W przypadku działalności jednoosobowej, oczywiście wystarczy jedna osoba. W przypadku spółki z o.o. również, choć zwykle nie jest to korzystne rozwiązanie.
Co jest zatem lepsze fundacja czy działalność jednoosobowa? Odpowiedź jest prosta: To zależy 🙂
Jeśli chodzi tylko o prowadzenie biznesu, to raczej fundacja nie będzie dobrym wyborem. To trochę tak, jakbyśmy poszli biegać w garniturze. Teoretycznie można, ale po co 🙂
Jeśli natomiast zależy nam również na realizacji celów społecznych, a przy tym chcemy prowadzić bizenes, mamy nieco zacięcia społecznego, rozumiemy w co wchodzimy (ograniczenia fundacji), to fundacja może być altternatywą dla prowadzenia firmy w Polsce.
To tyle w temacie fundacji zamiast firmy. Jeśli chcesz przyjrzeć się fundacji i spółce non profit (porównanie tych dwóch form prawnych), to zapraszam do tego wpisu na blogu.
Pamiętaj też, że jeśli chcesz skonsultować z nami Twoją specyficzną sytuację, to możesz skorzystać z bezpłatnych konsultacji (20 minut). Polecamy też inne wpisy poświęcone fundacji.
Do 10 grudnia trwa konkurs dotacyjny w ramach Programu Nowe FIO na rok 2025. W tym wpisie chcemy przyjrzeć się wybranym szczegółom i warunkom tego
Coraz więcej firm decyduje się na utworzenie fundacji. Tego typu inicjatywy pozwalają przedsiębiorstwom nie tylko na wspieranie wartościowych projektów społecznych, ale także na budowanie pozytywnego
Kiedy już wiesz, że chcesz powołać fundację czy też spółkę z o.o. non profit to w głowie pojawia się kolejne pytanie: czy zrobić to samodzielnie,
