Jak zacząć i założyć przedsiębiorstwo społeczne?

Fundacja. Rozkładamy ją na czynniki pierwsze.

Fundacja może być dobrym rozwiązaniem nie tylko w kontekście działalności społecznej, ale i biznesowej. Dzisiaj przyjrzymy się dokładniej tej formie prawnej i rozłożymy ją na czynniki pierwsze.

Wideo, dla osób, które wolą oglądać

Jeśli chcesz zobaczyć całość naszego spotkania dot. fundacji, możesz to zrobić poniżej. Jeśli interesują Cię najważniejsze sprawy zerknij pod nagraniem do dalszej części wpisu.

Z jakich powodów fundacja jest często powoływaną formą prawną?

Przede wszystkim jest ona dosyć prosta do założenia, zwłaszcza w kontekście potrzebnej liczby osób. Drugą często wybieraną formą działania organizacji pozarządowej jest stowarzyszenie. Do powołania stowarzyszenia potrzebnych jest 7 osób (a jeszcze do 2016 r. musiało się zebrać co najmniej 15 osób).

Fundację może powołać już nawet jedna osoba fizyczna bez angażowania kogokolwiek innego (choć najczęściej nie będzie to dobre rozwiązanie).

Ważną cechą fundacją atrakcyjną dla założycieli jest duża sterowalność fundacji. Można ją tak poukładać, że wszystko będzie zależało od fundatora, który będzie sam decydował o sposobie działania fundacji.


Uwaga: Jeśli myślisz o założeniu fundacji i chcesz byśmy Ci pomogli przejść przez ten proces to zapraszamy do kontaktu. Więcej informacji nt. naszej oferty znajdziesz tutaj.

Dalsza część wpisu poniżej grafiki.

Cele fundacji

Zacznijmy od tego, że zgodnie z ustawą o fundacjach jej cele muszą być społecznie lub gospodarczo użyteczne. Społeczna użyteczność oznacza, że fundacja ma być prowadzona dla realizacji dobra ogółu, a nie dla celów prywatnych. Grupa, które korzysta z działań fundacji może być ograniczona, ale w takim przypadku musi cechować się otwartością i zmiennością.

Z kolei użyteczność gospodarcza może oznaczać np. wspierania przedsiębiorczości. Samo prowadzenie działalności gospodarczej nie będzie wystarczające do tego, by uznać, że fundacja realizuje cele gospodarczo użyteczne.

To, jakie konkretnie cele realizuje fundacja jest określone w akcie fundacyjnym i jej statucie. Zastanawiając się nad tym, jakie cele wyznaczyć warto wziąć pod uwagę 3 konteksty.

Niektóre cele będą zwolnione z podatku dochodowego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje, że jeśli fundacja przeznaczy swój dochód na cele statutowe, które pokrywają się z celami wskazanymi w ustawie (art. 17 ust. 1 pkt. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), to ta część dochodu zwolniona będzie z podatku. Jakie to cele? Przykładowo są tam: działalność kulturalna, w zakresie sportu, pomocy społecznej, czy ochrony środowiska.

Niektóre cele dają prawo odliczenia od dochodu darowizny

W tej grupie celów są z kolei tzw. cele pożytku publicznego. Jeśli mamy je w statucie i na ten cel otrzymamy darowiznę, to darczyńca może odliczyć od swojego dochodu przekazaną darowiznę (max. 6% dochodu rocznie w przypadku osób fizycznych). Oczywiście zmniejszy mu to podstawę opodatkowania.

Więcej o pożytku publicznym w tym wpisie na blogu.

Czy warto prowadzić działalność pożytku publicznego w firmie społecznej?

Tylko na realizację naszych celów będzie można pozyskać dotację

Sprawa jest tutaj dosyć oczywista. Jak nie mamy czegoś w statucie, to nie możemy pozyskać na takie działania środków zewnętrznych. Gdy bowiem będziemy chcieli startować w konkursie dotacyjnym, to weryfikacji będzie podlegał nasz statut i cele w nim zawarte.

Wewnętrzna struktura fundacji – z jakich klocków budujemy fundacje?

Podstawowe elementy składowe, to:

  • cele, o których pisaliśmy powyżej,
  • majątek, który musimy wnieść, by fundacja mogła rozpocząć działalność (z reguły są to małe kwoty – 500 – 1000 zł, gdy nie prowadzimy działalności gospodarczej; 2 tys. zł, gdy taką działalność prowadzimy),
  • organy.

Skupimy się teraz na tej ostatniej sprawie. Możemy wyróżnić 3 modelowe rozwiązania:

  • model prosty, w którym funkcjonuje tylko jeden organ – zarząd (tak, tak, to jest możliwe ;)),
  • model Organizacji Pożytku Publicznego, w którym obok zarząd powoływany jest organ kontrolny (zgodnie z wymaganiami stawianymi tego typu organizacjom),
  • model rozbudowany, gdzie dodatkowe mamy jeszcze np. radę programowa lub konsutlacyjną, w skład której wchodzą osoby np. stanowiące zaplecze eksperckie dla zarządu.

Kluczowe jest to, że o tym, jakie organy powołamy, a także o kompetencjach poszczególnych organów decyduje fundator w statucie*. Pociąga on więc za wszystkie kluczowe sznurki w fundacji.

*Ustawa o fundacjach mówi jedynie, że zarząd fundacji kieruje jej działalnością oraz reprezentuje fundację na zewnątrz (dla dociekliwych: art. 10 ustawy o fundacjach)..

Zarząd fundacji (rozwiązania, które się sprawdzają, a które nie)

Jednoosobowy zarząd w fundacji, gdzie nie ma innych organów

W takim przypadku jesteś sam w fundacji. Czasami może to działać, ale jeśli tylko pojawi się potrzeba podpisania umowy między Tobą a fundacją, to będzie problem. Takiej umowy nie da się podpisać, bo byłaby to umowa z samym sobą. Jest to rozwiązanie sensowne co najwyżej na początek, a i tak nie zawsze i raczej go nie polecamy. .

Kto wybiera kolejny zarząd?

Rozwiązań jest kilka. Może to być fundator, aktualny zarząd lub rada fundacji. Warto zauważyć, że jeśli byłby to fundator, to w przypadku ustania jego bytu prawnego (śmierci w przypadku osoby fizycznej) nie będzie miał kto wybrać nowego zarządu, co może doprowadzić do likwidacji fundacji. Warto więc w statucie przewidzieć rozwiązania awaryjne.

Liczba członków zarządu

Najlepszym rozwiązaniem jest widełkowe określenie liczby członków zarządu z jednoczesnym sprecyzowaniem, jaki organ będzie o tej liczbie decydował. Dzięki temu, gdy ktoś zrezygnuje z zarządu wieloosobowego nie będziemy musieli dokonać wyborów uzupełniających.

Sposób reprezentacji

Sposób reprezentacji określa nam, kto w imieniu fundacji będzie np. podpisywał umowy lub zaciągał zobowiązania. Jeśli nic w tym temacie nie napiszemy, to wszyscy członkowie zarządu będą musieli występować łącznie. Najbardziej popularne rozwiązania to samodzielna reprezentacja przez:

  • każdego z członków zarządu bez ograniczeń,
  • każdego z członków zarządu do pewnej kwoty,
  • prezesa, a pozostałe osoby muszą działać łącznie.

Co się najlepiej sprawdza? Wszystko zależy od wzajemnych relacji między członkami zarządu, zaufania między nimi oraz ich realnej dostępności.

Jeżeli zastanawiasz się nad rozpoczęciem swojej przygody z prowadzeniem fundacji, to polecamy nasz kurs online “Fundacja z działalnością odpłatną / gospodarczą bez tajemnic”.

Poniżej dalsza część wpisu.

 

Zakładanie fundacji

Zakładanie fundacji składa się z kilku etapów. Omówimy je tutaj bardzo skrótowo.

Ustalenie celów i majątku

To są fundamenty przyszłej fundacji i od tego zaczynamy cały proces. W dalszej kolejności należy udać się do notariusza.

Złożenie oświadczenia woli o ustanowienie fundacji w formie aktu notarialnego.

Zgodnie z ustawą o fundacjach ustanowienie fundacji wymaga formy aktu notarialnego. Przypominam, że akt fundacyjny ma charakter zobowiązujący – fundator zobowiązuje się do świadczenia na rzecz fundacji (można odwołać to oświadczenie do czasu wpisania fundacji do KRS).

W akcie fundacyjnym należy określić cele fundacji oraz majątek przeznaczony na ich realizację. W związku z tym warto przed wizytą u notariusza przygotować projekt statutu (musi być spójny z aktem fundacyjnym). Po akcie fundacyjnym pozostanie jeszcze przyjęcie statutu (podpis fundatora/fundatorów pod statutem) oraz wybór organów fundacji zgodnie z postanowieniami statutu (zwykle fundator/fundatorzy wskazuje/wskazują członków zarządu oraz ewentualnego organu kontrolnego).

Złożenie dokumentów w Krajowym Rejestrze Sądowym

Oprócz statutu i aktu fundacyjnego będziemy jeszcze potrzebować m.in. uchwały o przyjęciu statutu i o wyborze organów fundacji oraz odpowiednie wnioski KRSowe (tzw. KRS – W20, KRS – WK i KRS – WM). Dokumenty składa się:

  • przez Portal Rejestrów Sądowych, jeśli fundacja będzie prowadziła działalność gospodarczą,
  • w wersji papierowej do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę podmiotu, gdy fundacja nie będzie prowadziła działalności gospodarczej.

Po rejestracji w KRS zostanie nam jeszcze…

Złożenie NIP-8 w urzędzie skarbowym

Na tym dokumencie zgłasza się m.in. numer rachunku bankowego, czy miejsce przechowywania dokumentów księgowych. NIP-8 zgłasza się w ciągu 21 dni od rejestracji w KRS lub szybciej (jeśli szybciej będziemy zatrudniać pracowników.

Zgłoszenie fundacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych

Obowiązek ten wynika z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Najczęściej w przypadku fundacji w CRBR zgłasza się:

  • członków zarządu fundacji,
  • fundatorów, zwłaszcza jeśli mają wpływ na sposób działania fundacji (np. wybierają kolejnych członków zarządu, czy zatwierdzają zmianę statutu),
  • członków rady fundacji, jeśli ma uprawnienia stanowiące (np. podejmuje decyzje o zmianie statutu, czy zatwierdza sprawozdanie finansowe).

To tyle nt. elementów składowych fundacji. Jeśli któryś z tych aspektów interesuje Cię bliżej, daj nam znać komentując poniżej.

 

 

Jestem rewolwerowcem. Zajmuję się wspieraniem firm społecznych. Mój pojedynek w samo południe to walka z przeszkodami na drodze do sprawnego przedsiębiorstwa społecznego. Zamiast broni używam wiedzy prawnej i narzędzi biznesowych. Jeśli chcesz, to dostarczę Ci odpowiednich umiejętności, a potem staniemy ramię w ramię. Co Ty na to?

Zamów bezpłatną konsultację

i porozmawiaj na temat Twojej indywidualnej sytuacji!

Dwóch mężczyzn w garniturach Przedsiębiorstwa Społecznego pozuje do zdjęcia.

Trzy ostatnie wpisy

Do 10 grudnia trwa konkurs dotacyjny w ramach Programu Nowe FIO na rok 2025. W tym wpisie chcemy przyjrzeć się wybranym szczegółom i warunkom tego

Coraz więcej firm decyduje się na utworzenie fundacji. Tego typu inicjatywy pozwalają przedsiębiorstwom nie tylko na wspieranie wartościowych projektów społecznych, ale także na budowanie pozytywnego

Kiedy już wiesz, że chcesz powołać fundację czy też spółkę z o.o. non profit to w głowie pojawia się kolejne pytanie: czy zrobić to samodzielnie,

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteś człowiekiem? Podaj wynik działania *Time limit exceeded. Please complete the captcha once again.

Skip to content