Najważniejsze zalety fundacji jako przedsiębiorstwa społecznego

1. Stosunkowo duży poziom elastyczności – sposób działania fundacji będzie w bardzo dużym stopniu zależny od postanowień statutu konkretnego podmiotu.
2. Możliwy wysoki poziom sterowalności fundacji. Fundacja może być podmiotem najłatwiej sterowalnym przez fundatora – możliwe są np. zapisy statutu, z których będzie wynikać, że fundator będzie dożywotnio prezesem zarządu bez możliwości odwołania. Fundator będzie w takim przypadku osobą skupiającą pełnię władzy, co z reguły jest oceniane pozytywnie przez inicjatorów (np., jeśli inicjatywa założenia PS / pomysł wychodzi od jednej czy dwóch osób, to ci inicjatorzy chcą zagwarantować sobie decydujący wpływ na sprawy PS).
3. Możliwość założenia fundacji przez jedną osobę (prawną lub fizyczną; zgodnie z art. 2 ust. 1. ustawy o fundacjach: „Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą”).
4. Możliwość uzyskania statusu organizacji pożytku publicznego, co wiąże się z dodatkowymi korzyściami, np. możliwość pozyskiwania środków z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.
5. Możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego, o ile cele statutowe fundacji pokrywają się z celami, o których mówi ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 17, ust. 1 pkt. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) i na te cele zostaną przekazane dochody fundacji.
6. W obrocie jest utożsamiana z działalnością społeczną, co ułatwia np. pozyskiwanie środków ze zbiórek publicznych, czy prowadzenie innych akcji foundrasingowych.
7. Możliwość pobierania przez zarząd wynagrodzenia na podstawie uchwały (płaci się od tego tylko podatek PIT, bez składek ZUS).

Najważniejsze wady fundacji jako przedsiębiorstwa społecznego

1. Ograniczenie celów działania do celów społecznie lub gospodarczo użytecznych (np. nie można założyć fundacji, której celem byłoby prowadzenie działalności gospodarczej lub wspieranie fundatora lub jego rodziny).
2. Uboczny, dodatkowy charakter działalności gospodarczej – działalność gospodarcza może być prowadzona w rozmiarach służących realizacji celów. Tym samym wytycza to granicę dopuszczalnej skali działalności gospodarczej prowadzonej przez fundację. Dopóki cel zarobkowy nie dominuje nad celem statutowym działalność fundacji jest zgodna z przepisami prawa. Kwestia dopuszczalnego rozmiaru działalności gospodarczej w fundacji (zwłaszcza w kontekście przedsiębiorstwa społecznego) to odrębny temat, do którego na pewno wrócimy. Warto jednak pamiętać, że chcąc powołać fundację jako PS powinniśmy mieć jasną wizję działalności statutowej.
3. Obowiązki sprawozdawcze fundacji:
   • sprawozdanie kierowane do właściwego ministra, zawierające m.in.
     • informacje o wysokości uzyskanych przychodów, z wyodrębnieniem ich źródeł,
     • informacje o poniesionych kosztach,
     • dane o kwotach ulokowanych na rachunkach bankowych ze wskazaniem banku,
     • dane o wysokości rocznego lub przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego łącznie członkom zarządu i innych organów fundacji oraz osobom kierującym włącznie działalnością gospodarczą z podziałem na wynagrodzenia, nagrody, premie i inne świadczenia,
   • obowiązek udostępnienia do publicznej wiadomości sprawozdania z działalności fundacji, np. publikacja w prasie, na stronie internetowej, wyłożenie w siedzibie.
4. Wyższe niż w przypadku stowarzyszenia, czy spółdzielni socjalnej koszty założenia – koszty sporządzenia aktu fundacyjnego w formie aktu notarialnego + koszty wpisu w KRS (dot. fundacji z działalnością gospodarczą). Koszt aktu fundacyjnego waha się zazwyczaj od 100 zł, (jeśli wartość majątku wnoszonego do fundacji nie przekracza 3 tys. zł) do nawet 10 tys. zł, (jeśli majątek ma wartość powyżej 2 mln zł).
5. W obrocie jest utożsamiana z działalnością społeczną, a nawet charytatywną, co sprawia, że fakt prowadzenia działalności gospodarczej może budzić zdziwienie lub nawet nieufność.
6. Stosunkowo trudne wniesienia własnych środków po to, by dokapitalizować działalność gospodarczą fundacji (pożyczka, która w niektórych przypadkach będzie się wiązała z obowiązkiem zapłaty PCC lub darowizna, która w opisywanej sytuacji może się wiązać z podatkiem dochodowym od osób prawnych).
7. Brak możliwości prostego (bez likwidacji) przekształcenia w inny podmiot.
8. Potencjalne trudności w zmianie statutu lub zmianie celów fundacji (zwłaszcza, jeśli nie przewidziano tego w statucie).
9. Minimalny kapitał początkowy (w formie gotówki lub w formie rzeczowej) w kwocie 2 001 zł, (z czego 1 tys. zł ma być przeznaczone na działalność gospodarczą fundacji).

Jesteś na etapie wyboru formy prawnej przedsiębiorstwa społecznego?

Jeśli chcesz wybrać formę prawną, to zapraszamy Cię na tę stronę.

To tyle nt. wad i zalet fundacji jako przedsiębiorstwa społecznego. Jeśli masz jakieś pytania, skorzystaj z komentarzy poniżej. Możesz też np. zaproponować treść kolejnego wpisu na blogu.