Dzisiaj przyjrzymy się bliżej spółce non profit. Odpowiemy sobie na pytanie, w jakim kontekście takie spółki najczęściej funkcjonują oraz zastanowimy się, czy taka spółka może być traktowana jako organizacja pozarządowa.
W klasycznym rozumieniu non profit to działalność niedochodowa, działalność bez zysku, która w ogóle nie jest działalnością o charakterze ekonomicznym (czyli podmiot non profit w tym ujęciu nie prowadzi działalności gospodarczej).
Z kolei działalność not for profit to działalność „nie dla zysku” – zysk może wystąpić, ale przeznaczony jest na zadania statutowe.
W praktyce oba terminy są zwykle utożsamiane, a zdecydowanie częściej jest używane określenie „non profit” (pewnie dlatego, że jest po prostu krótsze i bardziej zrozumiałe).
Tym samym spółki, które mają społeczny charakter i cele, najczęściej posługują się określeniem „non profit”, mimo że np. prowadzą działalność gospodarczą.
W taki właśnie sam sposób używam tego określenia na blogu.
Z powyższych rozważań wynika, że charakter ten wiąże się z realizacją społecznych celów. Musimy przy tym pamiętać, że spółki działają na podstawie kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z nim (dla dociekliwych: w przypadku spółki z o. o. chodzi o art. 151 par. 1 KSH) spółka może zostać utworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym. Nie musi to być więc cel zarobkowy. Może to być właśnie cel społeczny.
W praktyce jako spółki non profit powstają spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wchodzą tutaj jeszcze w grę: spółka akcyjna, ewentualnie prosta spółka akcyjna (pojawi się w obrocie od 1 marca 2021 r.).
Warto przy tym zwrócić uwagę na fakt, że spółki non profit mogą funkcjonować jako:
Tych pierwszych jest kilkadziesiąt w skali kraju (tak się szacuje, bo szczegółowe statystyki nie są prowadzone). Firm społecznych w formie spółki z o.o. jest 282 (na podstawie listy przedsiębiorstw społecznych prowadzonej przez Departament Ekonomii Społecznej i Solidarnej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).
Ustawa wymienia tutaj spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które:
Podmioty te mogą prowadzić działalność pożytku publicznego (w skrócie działalność użyteczną społecznie dla swojego otoczenia).
Uwaga: Jeśli myślisz o założeniu spółki z o.o. non profit i chcesz byśmy Ci pomogli przejść przez ten proces to zapraszamy do kontaktu. Więcej informacji nt. naszej oferty znajdziesz tutaj.
Dalsza część wpisu poniżej.
Spółki non profit mogą również zdobyć status przedsiębiorstwa społecznego. Więcej o tym znajdziesz w tym wpisie na blogu oraz w naszym mini kursie (dedykowanym dla osób, które chcą zacząć).
Jeśli z kolei zastanawiasz się, w jaki sposób zarabia się w spółce z o.o. non profit, to polecam Ci ten wpis na blogu.
Sprawa jest mocno nieoczywista. Kilka lat temu pytałem o to prawnika, który uznał, że nie. Ostatnio wróciłem jednak do tej kwestii i raczej skłaniam się ku odpowiedzi pozytywnej 🙂 Już wyjaśniam szczegóły.
Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (art. 3 ust. 2): organizacjami pozarządowymi są osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, które nie:
Organizacje te mogą prowadzić działalność pożytku publicznego. Jednocześnie w art. 3 ust. 3 ustawa o pożytku publicznym definiuje, jakie jeszcze organizacje mogą prowadzić działalność pożytku publicznego. Wymienia tutaj m.in. spółki non profit, które (jak już wspominałem powyżej) m.in. nie działają w celu osiągania zysku.
Zdaniem części komentatorów oznacza to, że podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 nie mają statusu organizacji pozarządowej, bo gdyby miały, to bez sensu byłoby wymienianie ich w oddzielnym artykule (skoro i tak mogą prowadzić działalność pożytku publicznego jako organizacje pozarządowe). Pojawiają się także argumenty, że spółka zawsze będzie przedsiębiorcą, bo podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Tym samym lokuje to spółkę w działalności rynkowej (II sektor), a nie w trzecim sektorze.
O ile pierwszy argument wydaje mi się logiczny, a tyle drugi już niekoniecznie (fakt prowadzenia działalność gospodarczej nie przesądza dla mnie charakteru organizacji).
Zanim przedstawię argumenty za zaliczeniem spółek do organizacji pozarządowych, zastanówmy się…
Wbrew pozorom ma :). Organizacje pozarządowe mogą bowiem korzystać z większej liczby środków dotacyjnych niż spółki non profit. Utożsamienie tych pojęć otwiera dla spółek nowe możliwości.
Okazuje się, że w interesującym nas temacie wypowiadały się sądy administracyjne, a kontekst był właśnie taki, że spółki z o.o. wnioskowały o środki, grantodawca odrzucił wniosek z powodów formalnych (twierdząc, że spółka z o.o. non profit nie jest organizacją pozarządową). Sprawy kończyły się w sądach.
Uwaga: Jeżeli chcesz podjąć się prowadzenia spółki non profit, to polecamy nasz kurs online “Spółka non profit bez tajemnic”, znajdziesz go tutaj.
Posłużę się tutaj Wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 stycznia 2012 r. (II GSK 2457/11), który uznał spółkę z o.o. non profit za organizację pozarządową. Oto najważniejsze elementy argumentacji:
Poza tym zgodnie z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Kielcach z dnia 24 maja 2016 r. (I SA/Ke 239/16) jedyne kryteria, jakie decydują o posiadaniu statusu organizacji pozarządowej znajdują się w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego. Oznacza to, że jeśli podmiot spełnia określone tam warunki (wymienione wcześniej) to będzie traktowany jak organizacja pozarządowa.
Podsumowując, wobec powyższych wyroków sądów, uznać można, że spółka non profit może być organizacją pozarządową (jeśli spełnia definicje tej organizacji zgodnie z ustawą o pożytku publicznym). Podobną opinię można znaleźć w tym artykule na portalu ngo.
Zastrzegam jednak, że nie dla wszystkich sprawa jest oczywista, dlatego można spotkać różne interpretacje i podejścia. Prawda jest bowiem taka, że większość osób na wieść o tym, że spółka non profit jest organizacją pozarządową reaguje zdziwieniem i niedowierzaniem. Sam tak zareagowałem, jak zobaczyłem powyższe orzeczenia 🙂
To tyle nt. spółki non profit. Jeśli coś jest niezrozumiałe lub masz inne zdanie w temacie, to zachęcam do komentowania wpisu. Jestem otwarty na argumenty 🙂 Oczywiście udostępnienie postu w mediach społecznościowych mile widziane 🙂
Poniżej znajdziesz kilka wpisów na blogu, które dotyczą spółek z o.o. non profit.
Do 10 grudnia trwa konkurs dotacyjny w ramach Programu Nowe FIO na rok 2025. W tym wpisie chcemy przyjrzeć się wybranym szczegółom i warunkom tego
Coraz więcej firm decyduje się na utworzenie fundacji. Tego typu inicjatywy pozwalają przedsiębiorstwom nie tylko na wspieranie wartościowych projektów społecznych, ale także na budowanie pozytywnego
Kiedy już wiesz, że chcesz powołać fundację czy też spółkę z o.o. non profit to w głowie pojawia się kolejne pytanie: czy zrobić to samodzielnie,
