Dzisiaj zajmiemy się tematem pozyskiwania środków w firmie społecznej, czyli fundraisingiem. Mam wrażenie, że jest to możliwość, która często jest niedoceniana w firmach społecznych. Z reguły (zwłaszcza w spółdzielni socjalnej lub spółce non profit) koncentrujemy się na działalności gospodarczej, rozwijaniu biznesu, a obszar pożytku zostawiamy na później. Okazuje się, że fundraising może być jednak sposobem nie tylko na pozyskiwanie środków na działalność pożytku publicznego, ale również na wsparcie firmy społecznej w sytuacji kryzysowej. O takich przykładach będziemy dzisiaj mówić.

Na początek wyjaśnijmy jeszcze, że fundraising polega na zdobywaniu środków poprzez proszenie o wsparcie osób indywidualnych, czy np. przedsiębiorstw.

Zapis live  na Facebooku dla tych, którzy wolą oglądać

Przypomianm, że standardowo nagranie rzopoczyna się od ok. 1. minuty i 30. sekundy.

Działalność pożytku publicznego w przedsiębiorstwie społecznym

Co to jest pożytek publiczny?

Najogólniej rzecz ujmując jest to działalność na rzecz innych ludzi lub w obszarach, które są społecznie użyteczne. Dla przykładu będzie tutaj działalność:

• charytatywna,
• w zakresie pomocy społecznej,
• na rzecz osób niepełnosprawnych,
• na rzecz osób w wieku emerytalnym,
• w zakresie kultury, sztuki, ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
• turystyki i krajoznawstwa.

Z punktu widzenia prawnego warto dodać, że jest trzydzieści kilka sfer pożytku publicznego, które określone są w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dla dociekliwych: w art. 4 ust. 1 tej ustawy).

Pożytek publiczny a przedsiębiorstwa społeczne

Większość firm społecznych (fundacje, stowarzyszenia, spółki non profit, spółdzielnie socjalne) mają możliwość prowadzenia działalność pożytku publicznego. Wyjątkiem będzie np. spółdzielnia pracy, która może też być firmą społeczną, a działalności pożytku publicznego prowadzić nie może.

Dodam jeszcze, że podmioty uprawnione do prowadzenia działalności pożytku publicznego wymienione są w art. 2 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Krótko o zbiórkach publicznych

Zbiórka publiczna to pojęcie opisane w ustawie z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych. Wspomniana ustawa wprowadza obowiązek zgłaszania i rozliczania zbiórek, których scenariusz zakłada wpłaty gotówkowe od darczyńców w miejscach publicznych. Zbiórka publiczna może być dokonywana wyłącznie na działalność pożytku publicznego. Zbórka publiczna wymaga zgłoszenia na specjalnym portalu zbiorki.gov.pl

Więcej informacji nt. zbiórek znajdziesz pod tym linkiem oraz w poniższym filmie z portalu ngo.pl:

Temat zbórek tylko sygnalizujemy, bo jest związany z fundraisingiem, ale jednak nie będziemy się na nim koncentorwać. Dlaczego?

Po pierwsze, w przypadku, gdy przedsiębiorstwo społeczne w akcji fundraisingowej widzi szansę na podratowanie swojej sytuacji i zniwelowanie straty związanej z działalnością gospodarczą, to taka akcja nie może być uznana za zbiórkę publiczną (bo nie dotyczy działalności pożytku publicznego, tylko działalności gospodarczej).

Po drugie, w trakcie zbiórki publicznej przekazuje się darowizny, a w trakcie akcji zbierania środków często mamy do czynienia ze sprzedażą lub przedsprzedażą usług lub np. voucherów. W taki sposób wiele firm, zwłaszcza z branży gastronomicznej, ratowało swoją sytuację w okresie zamknięcia gospodarki.

Po trzecie, w przypadku gdy zbieramy środki na działalnośc pożytku publicznego, ale wpłaty są wyłącznie przelewami (brak wpłat gotówkowych), to również nie będziemy mieli do czynienia ze zbiórką publiczną.

Podsumowując, koncentrujemy się na pozyskiwaniu środków, które formalnie nie będzie uznane za zbiórkę publiczną.

Kwestie podatkowe

Pamiętaj, że środki, które pozyskasz w ramach foundraisingu mogą podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Zaczniemy od tego, że kwestia podatku dochodowego nie pojawi się, jeśli nie mamy dochodu, czyli zebraliśmy 10 tys. zł i taką samą kwotę w danym okresie wydaliśmy na działania statutowe organizacji. Jeśli zbierzemy 50 tys. zł, a koszty naszych działałań będą wynosić 10 tys. zł, to od dochodu (50 tys. zł – 10 tys. zł = 40 tys. zł) pojawi się konieczność zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych.

Wyjątkiem będzie możliwość skorzystania ze zwolnień podatkowych. Szczegóły będą zależeć od formy prawnej i tak w:

• fundacji i stowarzyszeniu zwolnione z podatku dochodowego są dochody przeznaczone na cele statutowe, o ile pokrywają się one z celami, o których mówi ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (dla dociekliwych: art. 17 ust.1 pkt 4 ustawy o CIT); wśród celów statutowych zwolnionych z podatku są m.in. działalność:
  • naukowa,
  • naukowo-techniczna,
  • oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów,
  • kulturalna,
  • w zakresie kultury fizycznej i sportu,
  • dot. ochrony środowiska,
  • wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrywania wsi w wodę,
  • dot. dobroczynności,
  • w zakresie ochrony zdrowia i pomocy społecznej,
  • dot. rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów,
  • kultu religijnego.

Większość organizacji pozarządowych (stowarzyseń, fundacji) ma poczucie, że gdy przeznacza dochód na działalność statutową, to nie płaci podatku dochodowego. Jest to błędne uproszczenie. Należy zweryfikować, czy cele statutowe mieszczą się w powyższych obszarach wymienionych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Jeśli nie będą się mieścić, to należy ten dochód opodatkować.

• spółdzielni socjalnej zwolnione są dochody wydatkowane w roku podatkowy na reintegracje społeczną i zawodową,
• spółce z o.o. zwolnienie ma najwęższy charakter i będzie dotyczyło przede wszystkim sytuacji, w której jedynym wspólnikiem jest stowarzyszenie (jedno lub kilka) i to pod warunkiem, że dochód spółki będzie przekazany na cele stowarzyszenia (pod warunkiem, że te cele pokrywają się z ww. obszarami wymienionymi w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych).

Jak skutecznie zbierać środki w firmie społecznej?

W tej częśći opieramy się na doświadczeniach naszego gościa, Szczepana Kasińskiego, który prowadzi agencję fundraisingową ARMIGER. Dla przykładu w zeszłym roku Szczepan pomógł organizacjom pozarządowym zebrać środki na kwotę ponad 5 mln. złotych. W trakcie rozmowy Szczepan omówił kilka zasad fundraisingu.

6 filarów fundraisingu

1. Poproś. Boimy się prosić, bo nie mamy przepracowanego stosunku do pieniędzy. Prosić należy bezpośrednio i konkretnie.
2. Praktykuj wzajemność i dziękuj. Dawaj dużo wartości, a potem poproś o wsparcie (proponuj udział w czymś fajnym).
3. Ludzie dają ludziom. W dwóch aspektach: wpłacam, bo mnie poprosiłeś, ale też chcę widzieć sprawczość. Chcę zobaczyć, że moja wpłata przyczynia się zmiany świata na lepsze.
4. Zaproś do działania. A właściwie do wspólnego zmieniania świata. Nie jesteś żebrakiem.
5. Testuj, próbuj, szukaj – testuj różne narzędzia, sprawdzaj swoje komunikaty i dostosowuj do swojej grupy odbiorców.
6. Wolność. Twórz okazję do zrobienia czegoś dobrego, ale zostaw przestrzeń do odmowy.

Jak zrobić kampanię?

1. Zaplanuj. Miej przygotowany każdy dzień trwania kampanii. Przemyśl, jakie konkretnie działania będziesz wykonywał, gdzie i w jaki sposób.
2. Przygotuj komunikację (np. teksty, grafikę do mediów społecznościowych). Odpowiadaj na pytania: Dlaczego? Jak? Co?
3. Przygotuj miejsce do wpłaty – strona zbiórkowa, portal zrzutkowy – tam Darczyńca ma wyrazić swoje popracie i swoje emocje.
4. Proś osobiście – twarzą w twarz, wiadomością video, telefonem – konkretna prośba do konkretnego człowieka.
5. Dziękuj – zawsze, wciąż i nieustannie. Nie można przesadzić z dziękowaniem.
6. Historie – opowiadaj o tym, jak zmieniasz świat i historie sukcesów ludzi, których spotkałeś na swojej drodze.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o fundrasingu, to polecam stronę i podcast lepsze ngo. Jest tam całe mnóstwo informacji przydatnych przy akcjach fundrasingowych.

Dwie zrzutki dla przedsiebiorstw społecznych

Zrzutka dla TCF HUB Centrum Sportu i Integracji Sp. z o.o.

Na początek filmik, który zachęcał do udziału w zrzutce:

14 marca 2020 r. decyzją Premiera zamknięto wszystkie miejsca rozrywki, w tym także klub bilardowy – jedyną działalność gospodarczą TCFHUBu. To był ogromny cios dla przedsiębiorstwa społecznego, które wynajmuje 1000 m² i opłaca pracowników klubu. Wielu miłośników bilarda rozumiało naszą sytuację i deklarowali chęć pomocy. Stąd zrodził się pomysł na zrzutkę, którą możecie znaleźć pod tym linkiem. Efektem tej zbiórki były 92 wpłaty na łączną kwotę 11 220 zł, co oznacza, że średnia wpłata wyniosła 122 zł.

Ocena akcji fundraisingowej dla TCF HUB

Uwagi Szczepana Kasińskiego do przeprowadzonej zrzutki (tutaj opiszemy najważniejsze elementy, jeśli temat Cię interesuje, zapraszamy do nagrania od 1. godziny, 1. minuty i 31. sekundy):

• na plus zweryfykowane konto osoby odpowiedzialnej za zrzutkę, filmik (wykorzystanie wideo – widać na to pewien pomysł),
• brak informacji wyjasniających, co to jest TCF HUB (dla osób, które nie były klientami),
• filmik nie prezentuje dokładnie sytuacji – brak narratora / napisów w filmie, brak opowieści / historii, która pokazałaby sytuację firmy społecznej (co się dzieje? dlaczego warto wesprzeć?), dopiero na końcu pojawia się wezwanie do wsparcia klubu,
• komunkat kierowany jest tylko do osób, które korzystały z klubu,
• brak zdjęć,
• nie wiadomo: kto prosi o wsparcie, kto pracuje w klubie, więc nie wiem, komu pomagam – brakuje jasnego przekazu, dlaczego miałbym wesprzeć akcję (brakuje wysiłku, by mnie przekonać),
• vouchery można było nazwać np. Voucher Bilardzisty, Voucher Mecenasa, pakiet bywalca, by ktoś się poczuł, że jest częścią czegoś większego, by mógł się utożsamić z akcją,
• jako nagrodę dla wspierających można było dorzucić coś extra, co wiązałoby się z pozytywnymi emocjami, np. do vouchera dorzucimy drink “Marzenie barmana”, przy wyższej kwocie cały bar wita Cię oklaskami jako mecenasa klubu.

Akcja fundraisingowa Społeczna 21

Społeczna 21 to także spółka non-profit, która nad Zalewem Nowohuckim sprzedaje frytki belgijskie. Zatrudnia osoby niepełnosprawne głównie z zespołem Downa. Choć decyzja Premiera nie nakazywała zamknięcia takich miejsc, to jednak pracownicy należący do grupy podwyższonego ryzyka sami poprosili o znalezienie takiego rozwiązania, by nie narażali się na ryzyko zarażenia. Stąd decyzja o zamknięciu i późniejsza o akcji fundraisingowej.

Wśród pracownic jest bohaterka serialu “Down the Road”. Ogromnym wsparciem dla powodzenia zbiórki okazał się być Przemek Kossakowski – podróżnik, który towarzyszył osobom z zespołem Downa we wspólnej podróży. Udostępnienie przez niego akcji znacząco zwiększyło jej zasięg, o czym najlepiej świadczy liczba wpłacających – 780 osób i łączna wartość zebranych środków w wysokości 25 942 zł.

Szczegóły akcji możesz znaleźć pod tym linkiem.

Ocena akcji Społeczna 21

Podobnie jak poprzednio podajemy tutaj najwazniejsze uwagi Szczepana dot. tej akcji (w nagraniu jest to moment od 1. godziny, 10. minuty i 1. sekundy):

• fajnym elementem jest bezpośrednie wezwanie do działania – “Pokaż swoją SUPER MOC – pomóż nam przetrwać pandemię!”,
• pokazane są zdjęcia, konkretne osoby, w tym osoby z zespołem Downa (wymienione z imienia), które pracują w firmie społecznej, jest to istotne, bo (jak mówiliśmy) ludzie pomagają ludziom,
• ciekawym elementem jest cennik (biorąc udział w kacji, kupowało się voucher na frytki) odwołujący się do superbohaterów (im wyższa kwota, tym fajniejszym superbohaterem możesz zostać), warto zwrócić uwagę, że średnia darowizna w Polsce zaczyna się od 30 zł, więc cennik powinien raczej zaczynać się od wyższych kwot niż 5 zł,
• warto przynajmniej na jednym ze zdjęć dodać grafikę z tekstem i wezwaniem do działania (bo zdjęcia zaciągają się do mediów społecznościowych),
• wśród wpłacających były osoby spoza Krakowa, które prosiły, by przekazać kupione frytki osobom potrzebującym (tzw. frytki zawieszone – w ten sposób wsparły akcję i jednocześnie potrzebujących).

Jeśli ludzi porusza Twoja sprawa chętnie się zrzucą i dorzucą

Obie zbiórki w przedsiębiorstwach społecznych rozwiązywały ten sam problem, czyli chwilowe trudności spowodowane COVIDowym zawieszeniem sprzedaży. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że w przypadku TCFHUBu wpłacającymi byli Ci, dla których klub był miejscem, gdzie mogą realizować swoje pasje i rozgrywać mecze bilardowe. W przypadku Społecznej – tym, co poruszyło serce to los ludzi pracujących w przedsiębiorstwie społecznym.

Tyle nt. fundraisingu w firmach społecznych. Tradycyjnie zachęcamy do komentowania wpisu i podzieleniem się nim w mediach społecznościowych.