Bieżąca działalność przedsiębiorstwa społecznego

Jak zorganizować reintegrację w przedsiębiorstwie społecznym?

Postanowiliśmy podjąć temat reintegracji społecznej i zawodowej w przedsiębiorstwie społecznym. Naszym gościem jest Justyna Rozbicka Stanisławska – pedagog resocjalizacji, specjalista psychoterapii uzależnień. Justyna ma kilkunastoletnie doświadczenie w prowadzeniu centrum integracji społecznej. Jest też członkinią I i II kadencji Rady Zatrudnienia Socjalnego przy Ministrze Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Poniższy wpis na blogu jest właśnie zapisem tej rozmowy, a dokładniej refleksji Justyny, Witka i Waldka.

Zapis transmisji live na Facebooku dla osób, które wolą oglądać

Nagranie standardowo zaczyna się od ok. 1,5 minuty.

Co ma wspólnego reintegracja społeczna i zawodowa z przedsiębiorstwem społecznym?

Reintegracja zawodowa i społeczna to cel działalności przedsiębiorstwa społecznego. Właśnie przez działania reintegracyjne firma społeczna ma wspierać osoby defaworyzowane, które w niej pracują.

Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES) przekazując dotację na stanowiska pracy w PS, finansują tworzenie miejsc pracy dla osób defaworyzowanych. Czy w takim razie przedsiębiorstwa społeczne działają po to, by osoby, które nie mogą znaleźć pracy mogły (dzięki otrzymanej dotacji) w końcu ją podjąć? Nie do końca. To nie jest takie proste, bo podjęcie pracy to dopiero początek.

Misją i celem działalności przedsiębiorstw społecznych jest:

  • pomoc osobom niepełnosprawnym i zagrożonym wykluczeniem w zdobyciu przez nich fachu, czyli wiedzy i doświadczenia, co nazywamy reintegracją zawodową oraz
  • reintegracja społeczna, dzięki której osoba zatrudniona na nowo będzie potrafiła pełnić różne role społeczne.

Właśnie dlatego reintegracja społeczna może obejmować, np.:

  • pomoc w nabyciu umiejętności potrzebnych w codziennym życiu,
  • pomoc psychologiczną, dzięki której osoba uwierzy na nowo w siebie albo odbuduje na nowo relacje z bliskimi.

Definicja reintegracji społecznej i zawodowej

Pojęcie reintegracji społecznej i zawodowej zdefiniowane jest w ustawie o zatrudnieniu socjalnym.I tak ustawa ta definiuje:

  • reintegrację społeczną – jako działania, w tym również o charakterze samopomocowym, mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu,
  • reintegrację zawodową – jako działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy.

Podobnym pojęciem, jednak odnoszącym się do pomocy osobom niepełnosprawnym, jest rehabilitacja społeczna i rehabilitacja zawodowa. Pojęcia te pochodzą z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ustawa ta wprowadza także pojęcie rehabilitacji zdrowotnej, które nie ma swojego odpowiednika w ustawie o zatrudnieniu socjalnym.

Plan reintegracji w przedsiebirostwie społecznym

Zarówno ustawa o zatrudnieniu socjalnym, jak i ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wymaga, by reintegracja lub rehabilitacja miały charakter uporządkowanych i zaplanowanych wcześniej działań. W przypadku:

  • klubów integracji społecznej (KIS) – taki plan nosi nazwę kontraktu socjalnego,
  • centrów integracji społecznej (CIS) – mamy do czynienia z indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego,
  • osób niepełnosprawnych – stosuje się indywidualny program rehabilitacji.

Reintegracja i jej planowanie nie jest więc czymś nowym. Planując ją w przedsiębiorstwach społecznych warto wykorzystać doświadczenia podmiotów reintegracyjnych, w szczególności CISów i zakładów aktywności zawodowej. Dlatego też warto rozważyć tworzenie w przedsiębiorstwie społecznym planów reintegracyjnych (indywidualnych i/lub zespołowych). Taki plan powinien być tworzony w pierwszym miesiącu zatrudnienia osoby defaworyzowanej. Pozwoli to lepiej poznać tę osobę, jej ograniczenia i zasoby. Dzięki temu łatwiej będzie zaplanować odpowiednie działania.

Warto też wspomnieć, że w najnowszej wersji Wytycznych CT9 (Wytyczne, które definiują co to jest przedsiębiorstwo społeczne) jednym z warunków bycia firmą społeczną jest prowadzenie wobec zatrudnionych osób defaworyzowanych uzgodnionego z tymi osobami i określonego w czasie procesu reintegracyjnego. Proces ten ma na celu zdobycie lub odzyskanie kwalifikacji zawodowych lub kompetencji kluczowych. Tym samym każda firma społeczna powinna przemyśleć działania reintegracyjne, a następnie realizować je w praktyce.

Co powinien zawierać indywidualny plan reintegracji?

Plan działań związanych z reintegracją społeczną i zawodową powinna rozpocząć diagnoza obejmująca 5 sfer:

  1. psychologiczną, w ramach której badamy np. poziom samooceny, zaburzenia osobowości i zdrowie psychiczne,
  2. społeczną, w ramach której badamy sytuację społeczną, np. relacje z rodziną i poziom umiejętności niezbędnych, by pełnić role społeczne,
  3. socjalno-bytową, w ramach której badamy, czy osoba, której chcemy pomóc ma zabezpieczone najbardziej podstawowe potrzeby, takie jak choćby miejsce zamieszkania i środki na jedzenie,
  4. zdrowotną, w ramach której weryfikujemy, jaka jest sytuacja zdrowotna pracownika i czy wymagane jest tutaj wsparcie (np. wizyta u lekarza lub dentysty),
  5. zawodową, w ramach, której badamy poziom kwalifikacji zawodowych tj. wiedzę i doświadczenie.

Dobra diagnoza jest punktem wyjścia do dalszych działań, w tym zaplanowania konkretnych rozwiązań. Przykładowo może to być:

Katalog działań reintegracyjnych nie jest oczywiście zamknięty. Może to być wszystko, co pomoże pracownikowi odnaleźć się w społeczności, pełnić rolę społeczne, czy odnaleźć się na rynku pracy.

Czy warto, by przedsiębiorstwa społeczne współpracowały z podmiotami reintegracyjnymi?

Podmioty reintegracyjne (np. centrum integracji społecznej – CIS, klub integracji społecznej, czy zakład aktywności zawodowej) to placówki, które pracują z osobami najbardziej oddalonymi od rynku pracy. Współpraca firm społecznych z tymi podmiotami może mieć rożne formy:

  • zaangażowanie specjalistów reintegracyjnych (np. terapeuty / psychologa) np. z centrum integracji społecznej do pomocy w rozwiązywaniu problemów z pracownikami w przedsiębiorstwie społecznym,
  • przedsiębiorstwo społeczne może być kolejnym etapem reintegracji uczestników podmiotu reintegracyjnego, czyli firma społeczna może rekrutować pracowników z osób, które ukończyły np. centrum integracji społecznej,
  • wykorzystanie praktyk zawodowych podopiecznych podmiotów reintegracyjnych w przedsiębiorstwie społecznym (dzięki temu przedsiebiorstwo społeczne może bezpłatnie przetestować współpracę z konkretną osobą i sprawdzić, czy ta osoba nadaje się do pracy w danej branży / danym zespole); np. uczestnik CIS w takim przypadku ma wykonane badania medycyny pracy, jest objęty ubezpieczeniem, otrzymuje świadczenie reintegracyjne w CIS, uczestnik może też być jeszcze dodatkowo przeszkolony pod kątem danej pracy,

Warto podkreślić, że taka współpraca może być korzystna zarówno dla przedsiębiorstwa społecznego, jak i dla np. centrum integracji społecznej. Firma społeczna może zyskać dobrze przygotowanego, sprawdzonego pracownika, na którego zatrudnienie możemy jeszcze uzyskać wsparcie finansowe (więcej informacji poniżej). Centrum Integracji Społecznej z kolei ma sukces w postaci zatrudnienia swojego podopiecznego (a w końcu po to działa CIS, by przygotowywać ludzi do aktywności społecznej i zawodowej).

Jeśli więc prowadzisz przedsiębiorstwo społeczne, warto się zainteresować tematem i poszukać np. centrum integracji społecznej z okolicy, z którym mógłbyś nawiązać współpracę.

Można do tego tematu podejść też szerzej i poszukać możliwości współpracy ze wszystkimi podmiotami, które mogą np. przygotować pracowników (np. szkoły, instytucje rynku pracy).

A może zatrudnienie wspierane w przedsiębiorstwie społecznym?

Warto też wiedzieć, że na podstawie ustawy o zatrudnieniu socjalnym (dla dociekliwych: art. 16 tej ustawy) po zakończeniu uczestnictwa w zajęciach w Centrum:

  • na wniosek kierownika Centrum, pracownika socjalnego i uczestnika,
  • a w przypadku uczestnictwa w klubie integracji społecznej – na wniosek pracownika socjalnego

powiatowy urząd pracy może skierować uczestnika lub uczestniczącego w klubie integracji społecznej do pracy u pracodawcy.

Odbywa się to na podstawie umowy zawartej między starostą (a dokładniej urzędem pracy) a pracodawcą. W tej umowie pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia skierowanego uczestnika lub uczestniczącego w klubie integracji społecznej przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy. Starosta z kolei będzie refundował pracodawcy części wypłaconego tej osobie wynagrodzenia przez okres pierwszych 12 miesięcy,  w wysokości nieprzekraczającej:

  1. 100% zasiłku dla bezrobotnych (881,30 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w pierwszych 3 miesiącach,
  2. 80% zasiłku dla bezrobotnych (705,30 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w 3 kolejnych miesiącach,
  3. 60% zasiłku dla bezrobotnych (528,78 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w następnych 6 miesiącach.

Refundacja finansowana jest ze środków Funduszu Pracy.

Czy Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej powinien wspierać reintegrację w PS?

Zgodnie ze standardem D.1.7 Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej mają one zapewnić świadczenie usług wsparcia o charakterze reintegracyjnym. Mogą one dotyczyć wsparcia indywidualnego lub obejmować cały zespół. Standard ten stanowi także, że usługi te:

  • świadczone są przez specjalistów w zakresie reintegracji zawodowej
    i społecznej,
  • obejmują w szczególności działania motywacyjne, pomoc w określeniu rozwoju zawodowego, budowanie kompetencji społecznych oraz zagadnienia z zakresu budowania zespołu i rozwiązywania konfliktów,
  • ich świadczeniu towarzyszy proces rozpoznawania indywidualnych potrzeb,
  • realizowane są zgodnie z potrzebami pracowników PS, w tym szczególnie przez okres do 12 miesięcy od dnia zatrudnienia osoby objętej wsparciem.

Praktyczne możliwości realizacji działań reintegracji we współpracy z OWES

Od niedawna Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej mają zatrudniać specjalistów ds. reintegracji. Specjaliści ci mogą np.:

  • wesprzeć proces przygotowania planu reintegracji (niemniej jednak w dalszym ciągu za jego przygotowanie i realizację będzie odpowiadało przedsiębiorstwo społeczne),
  • pełnić funkcję mentora, który będzie ukierunkowywał działania reintegracyjne,
  • pełnić rolę zewnętrznego mediatora w przypadku konfliktu w zespole firmy społecznej,
  • udzielać wsparcia indywidualnego, np. psychologicznego.

Pamiętajmy także, że większość OWESów ma również możliwość zorganizowania np. szkoleń zawodowych, czy szkoleń wspierających uzyskiwanie kompetencji społecznych (np. z komunikacji, czy współpracy w grupie).

To tyle nt. reintegracji społecznej i zawodowej w przedsiębiorstwie społecznym. Masz swoje doświadczenia / przemyślenia w tym temacie? Zachęcamy do komentowania wpisu.

Uwaga: aktualizacja maj 2023 r.

Ten wpis na blogu powstał w 2020 r., więc jeszcze przed erą ustawy o ekonomii społecznej. Jeśli interesuje Cię kontekst właśnie tej ustawy, to zapraszamy do tego wpisu na blogu.

Poza tym polecamy też nasz pakiet dot. reintegracji (ebook + dostęp do dwóch webinarów). Można z niego skrozystać w ramach liecencji pojedycznej (dla danego przedsiębiorstwa społecznego) lub w ramach licencji OWES.

Szczegóły pod poniższymi linkami:

 


 

Czy warto, by przedsiębiorstwa społeczne współpracowały z podmiotami reintegracyjnymi?

Podmioty reintegracyjne (np. centrum integracji społecznej – CIS, klub integracji społecznej, czy zakład aktywności zawodowej) to placówki, które pracują z osobami najbardziej oddalonymi od rynku pracy. Współpraca firm społecznych z tymi podmiotami może mieć rożne formy:

  • zaangażowanie specjalistów reintegracyjnych (np. terapeuty / psychologa) np. z centrum integracji społecznej do pomocy w rozwiązywaniu problemów z pracownikami w przedsiębiorstwie społecznym,
  • przedsiębiorstwo społeczne może być kolejnym etapem reintegracji uczestników podmiotu reintegracyjnego, czyli firma społeczna może rekrutować pracowników z osób, które ukończyły np. centrum integracji społecznej,
  • wykorzystanie praktyk zawodowych podopiecznych podmiotów reintegracyjnych w przedsiębiorstwie społecznym (dzięki temu przedsiebiorstwo społeczne może bezpłatnie przetestować współpracę z konkretną osobą i sprawdzić, czy ta osoba nadaje się do pracy w danej branży / danym zespole); np. uczestnik CIS w takim przypadku ma wykonane badania medycyny pracy, jest objęty ubezpieczeniem, otrzymuje świadczenie reintegracyjne w CIS, uczestnik może też być jeszcze dodatkowo przeszkolony pod kątem danej pracy,

Warto podkreślić, że taka współpraca może być korzystna zarówno dla przedsiębiorstwa społecznego, jak i dla np. centrum integracji społecznej. Firma społeczna może zyskać dobrze przygotowanego, sprawdzonego pracownika, na którego zatrudnienie możemy jeszcze uzyskać wsparcie finansowe (więcej informacji poniżej). Centrum Integracji Społecznej z kolei ma sukces w postaci zatrudnienia swojego podopiecznego (a w końcu po to działa CIS, by przygotowywać ludzi do aktywności społecznej i zawodowej).

Jeśli więc prowadzisz przedsiębiorstwo społeczne, warto się zainteresować tematem i poszukać np. centrum integracji społecznej z okolicy, z którym mógłbyś nawiązać współpracę.

Można do tego tematu podejść też szerzej i poszukać możliwości współpracy ze wszystkimi podmiotami, które mogą np. przygotować pracowników (np. szkoły, instytucje rynku pracy).

A może zatrudnienie wspierane w przedsiębiorstwie społecznym?

Warto też wiedzieć, że na podstawie ustawy o zatrudnieniu socjalnym (dla dociekliwych: art. 16 tej ustawy) po zakończeniu uczestnictwa w zajęciach w Centrum:

  • na wniosek kierownika Centrum, pracownika socjalnego i uczestnika,
  • a w przypadku uczestnictwa w klubie integracji społecznej – na wniosek pracownika socjalnego

powiatowy urząd pracy może skierować uczestnika lub uczestniczącego w klubie integracji społecznej do pracy u pracodawcy.

Odbywa się to na podstawie umowy zawartej między starostą (a dokładniej urzędem pracy) a pracodawcą. W tej umowie pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia skierowanego uczestnika lub uczestniczącego w klubie integracji społecznej przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy. Starosta z kolei będzie refundował pracodawcy części wypłaconego tej osobie wynagrodzenia przez okres pierwszych 12 miesięcy,  w wysokości nieprzekraczającej:

  1. 100% zasiłku dla bezrobotnych (881,30 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w pierwszych 3 miesiącach,
  2. 80% zasiłku dla bezrobotnych (705,30 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w 3 kolejnych miesiącach,
  3. 60% zasiłku dla bezrobotnych (528,78 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w następnych 6 miesiącach.

Refundacja finansowana jest ze środków Funduszu Pracy.

Czy Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej powinien wspierać reintegrację w PS?

Zgodnie ze standardem D.1.7 Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej mają one zapewnić świadczenie usług wsparcia o charakterze reintegracyjnym. Mogą one dotyczyć wsparcia indywidualnego lub obejmować cały zespół. Standard ten stanowi także, że usługi te:

  • świadczone są przez specjalistów w zakresie reintegracji zawodowej
    i społecznej,
  • obejmują w szczególności działania motywacyjne, pomoc w określeniu rozwoju zawodowego, budowanie kompetencji społecznych oraz zagadnienia z zakresu budowania zespołu i rozwiązywania konfliktów,
  • ich świadczeniu towarzyszy proces rozpoznawania indywidualnych potrzeb,
  • realizowane są zgodnie z potrzebami pracowników PS, w tym szczególnie przez okres do 12 miesięcy od dnia zatrudnienia osoby objętej wsparciem.

Praktyczne możliwości realizacji działań reintegracji we współpracy z OWES

Od niedawna Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej mają zatrudniać specjalistów ds. reintegracji. Specjaliści ci mogą np.:

  • wesprzeć proces przygotowania planu reintegracji (niemniej jednak w dalszym ciągu za jego przygotowanie i realizację będzie odpowiadało przedsiębiorstwo społeczne),
  • pełnić funkcję mentora, który będzie ukierunkowywał działania reintegracyjne,
  • pełnić rolę zewnętrznego mediatora w przypadku konfliktu w zespole firmy społecznej,
  • udzielać wsparcia indywidualnego, np. psychologicznego.

Pamiętajmy także, że większość OWESów ma również możliwość zorganizowania np. szkoleń zawodowych, czy szkoleń wspierających uzyskiwanie kompetencji społecznych (np. z komunikacji, czy współpracy w grupie).

To tyle nt. reintegracji społecznej i zawodowej w przedsiębiorstwie społecznym. Masz swoje doświadczenia / przemyślenia w tym temacie? Zachęcamy do komentowania wpisu.

Jestem rewolwerowcem. Zajmuję się wspieraniem firm społecznych. Mój pojedynek w samo południe to walka z przeszkodami na drodze do sprawnego przedsiębiorstwa społecznego. Zamiast broni używam wiedzy prawnej i narzędzi biznesowych. Jeśli chcesz, to dostarczę Ci odpowiednich umiejętności, a potem staniemy ramię w ramię. Co Ty na to?

Zamów bezpłatną konsultację

i porozmawiaj na temat Twojej indywidualnej sytuacji!

Dwóch mężczyzn w garniturach Przedsiębiorstwa Społecznego pozuje do zdjęcia.

Trzy ostatnie wpisy

Do 10 grudnia trwa konkurs dotacyjny w ramach Programu Nowe FIO na rok 2025. W tym wpisie chcemy przyjrzeć się wybranym szczegółom i warunkom tego

Coraz więcej firm decyduje się na utworzenie fundacji. Tego typu inicjatywy pozwalają przedsiębiorstwom nie tylko na wspieranie wartościowych projektów społecznych, ale także na budowanie pozytywnego

Kiedy już wiesz, że chcesz powołać fundację czy też spółkę z o.o. non profit to w głowie pojawia się kolejne pytanie: czy zrobić to samodzielnie,

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Jesteś człowiekiem? Podaj wynik działania *Time limit exceeded. Please complete the captcha once again.

Skip to content