Kontakt do nas

Bieżąca działalność przedsiębiorstwa społecznego

Jak zorganizować reintegrację w przedsiębiorstwie społecznym?

Postanowiliśmy podjąć temat reintegracji społecznej i zawodowej w przedsiębiorstwie społecznym. Naszym gościem jest Justyna Rozbicka Stanisławska – pedagog resocjalizacji, specjalista psychoterapii uzależnień. Justyna ma kilkunastoletnie doświadczenie w prowadzeniu centrum integracji społecznej. Jest też członkinią I i II kadencji Rady Zatrudnienia Socjalnego przy Ministrze Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Poniższy wpis na blogu jest właśnie zapisem tej rozmowy, a dokładniej refleksji Justyny, Witka i Waldka.

Zapis transmisji live na Facebooku dla osób, które wolą oglądać

Nagranie standardowo zaczyna się od ok. 1,5 minuty.

Co ma wspólnego reintegracja społeczna i zawodowa z przedsiębiorstwem społecznym?

Reintegracja zawodowa i społeczna to cel działalności przedsiębiorstwa społecznego. Właśnie przez działania reintegracyjne firma społeczna ma wspierać osoby defaworyzowane, które w niej pracują.

Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES) przekazując dotację na stanowiska pracy w PS, finansują tworzenie miejsc pracy dla osób defaworyzowanych. Czy w takim razie przedsiębiorstwa społeczne działają po to, by osoby, które nie mogą znaleźć pracy mogły (dzięki otrzymanej dotacji) w końcu ją podjąć? Nie do końca. To nie jest takie proste, bo podjęcie pracy to dopiero początek.

Misją i celem działalności przedsiębiorstw społecznych jest:

  • pomoc osobom niepełnosprawnym i zagrożonym wykluczeniem w zdobyciu przez nich fachu, czyli wiedzy i doświadczenia, co nazywamy reintegracją zawodową oraz
  • reintegracja społeczna, dzięki której osoba zatrudniona na nowo będzie potrafiła pełnić różne role społeczne.

Właśnie dlatego reintegracja społeczna może obejmować, np.:

  • pomoc w nabyciu umiejętności potrzebnych w codziennym życiu,
  • pomoc psychologiczną, dzięki której osoba uwierzy na nowo w siebie albo odbuduje na nowo relacje z bliskimi.

Definicja reintegracji społecznej i zawodowej

Pojęcie reintegracji społecznej i zawodowej zdefiniowane jest w ustawie o zatrudnieniu socjalnym.I tak ustawa ta definiuje:

  • reintegrację społeczną – jako działania, w tym również o charakterze samopomocowym, mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu,
  • reintegrację zawodową – jako działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy.

Podobnym pojęciem, jednak odnoszącym się do pomocy osobom niepełnosprawnym, jest rehabilitacja społeczna i rehabilitacja zawodowa. Pojęcia te pochodzą z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ustawa ta wprowadza także pojęcie rehabilitacji zdrowotnej, które nie ma swojego odpowiednika w ustawie o zatrudnieniu socjalnym.

Plan reintegracji w przedsiebirostwie społecznym

Zarówno ustawa o zatrudnieniu socjalnym, jak i ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wymaga, by reintegracja lub rehabilitacja miały charakter uporządkowanych i zaplanowanych wcześniej działań. W przypadku:

  • klubów integracji społecznej (KIS) – taki plan nosi nazwę kontraktu socjalnego,
  • centrów integracji społecznej (CIS) – mamy do czynienia z indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego,
  • osób niepełnosprawnych – stosuje się indywidualny program rehabilitacji.

Reintegracja i jej planowanie nie jest więc czymś nowym. Planując ją w przedsiębiorstwach społecznych warto wykorzystać doświadczenia podmiotów reintegracyjnych, w szczególności CISów i zakładów aktywności zawodowej. Dlatego też warto rozważyć tworzenie w przedsiębiorstwie społecznym planów reintegracyjnych (indywidualnych i/lub zespołowych). Taki plan powinien być tworzony w pierwszym miesiącu zatrudnienia osoby defaworyzowanej. Pozwoli to lepiej poznać tę osobę, jej ograniczenia i zasoby. Dzięki temu łatwiej będzie zaplanować odpowiednie działania.

Warto też wspomnieć, że w najnowszej wersji Wytycznych CT9 (Wytyczne, które definiują co to jest przedsiębiorstwo społeczne) jednym z warunków bycia firmą społeczną jest prowadzenie wobec zatrudnionych osób defaworyzowanych uzgodnionego z tymi osobami i określonego w czasie procesu reintegracyjnego. Proces ten ma na celu zdobycie lub odzyskanie kwalifikacji zawodowych lub kompetencji kluczowych. Tym samym każda firma społeczna powinna przemyśleć działania reintegracyjne, a następnie realizować je w praktyce.

Co powinien zawierać indywidualny plan reintegracji?

Plan działań związanych z reintegracją społeczną i zawodową powinna rozpocząć diagnoza obejmująca 5 sfer:

  1. psychologiczną, w ramach której badamy np. poziom samooceny, zaburzenia osobowości i zdrowie psychiczne,
  2. społeczną, w ramach której badamy sytuację społeczną, np. relacje z rodziną i poziom umiejętności niezbędnych, by pełnić role społeczne,
  3. socjalno-bytową, w ramach której badamy, czy osoba, której chcemy pomóc ma zabezpieczone najbardziej podstawowe potrzeby, takie jak choćby miejsce zamieszkania i środki na jedzenie,
  4. zdrowotną, w ramach której weryfikujemy, jaka jest sytuacja zdrowotna pracownika i czy wymagane jest tutaj wsparcie (np. wizyta u lekarza lub dentysty),
  5. zawodową, w ramach, której badamy poziom kwalifikacji zawodowych tj. wiedzę i doświadczenie.

Dobra diagnoza jest punktem wyjścia do dalszych działań, w tym zaplanowania konkretnych rozwiązań. Przykładowo może to być:

Katalog działań reintegracyjnych nie jest oczywiście zamknięty. Może to być wszystko, co pomoże pracownikowi odnaleźć się w społeczności, pełnić rolę społeczne, czy odnaleźć się na rynku pracy.

Czy warto, by przedsiębiorstwa społeczne współpracowały z podmiotami reintegracyjnymi?

Podmioty reintegracyjne (np. centrum integracji społecznej – CIS, klub integracji społecznej, czy zakład aktywności zawodowej) to placówki, które pracują z osobami najbardziej oddalonymi od rynku pracy. Współpraca firm społecznych z tymi podmiotami może mieć rożne formy:

  • zaangażowanie specjalistów reintegracyjnych (np. terapeuty / psychologa) np. z centrum integracji społecznej do pomocy w rozwiązywaniu problemów z pracownikami w przedsiębiorstwie społecznym,
  • przedsiębiorstwo społeczne może być kolejnym etapem reintegracji uczestników podmiotu reintegracyjnego, czyli firma społeczna może rekrutować pracowników z osób, które ukończyły np. centrum integracji społecznej,
  • wykorzystanie praktyk zawodowych podopiecznych podmiotów reintegracyjnych w przedsiębiorstwie społecznym (dzięki temu przedsiebiorstwo społeczne może bezpłatnie przetestować współpracę z konkretną osobą i sprawdzić, czy ta osoba nadaje się do pracy w danej branży / danym zespole); np. uczestnik CIS w takim przypadku ma wykonane badania medycyny pracy, jest objęty ubezpieczeniem, otrzymuje świadczenie reintegracyjne w CIS, uczestnik może też być jeszcze dodatkowo przeszkolony pod kątem danej pracy,

Warto podkreślić, że taka współpraca może być korzystna zarówno dla przedsiębiorstwa społecznego, jak i dla np. centrum integracji społecznej. Firma społeczna może zyskać dobrze przygotowanego, sprawdzonego pracownika, na którego zatrudnienie możemy jeszcze uzyskać wsparcie finansowe (więcej informacji poniżej). Centrum Integracji Społecznej z kolei ma sukces w postaci zatrudnienia swojego podopiecznego (a w końcu po to działa CIS, by przygotowywać ludzi do aktywności społecznej i zawodowej).

Jeśli więc prowadzisz przedsiębiorstwo społeczne, warto się zainteresować tematem i poszukać np. centrum integracji społecznej z okolicy, z którym mógłbyś nawiązać współpracę.

Można do tego tematu podejść też szerzej i poszukać możliwości współpracy ze wszystkimi podmiotami, które mogą np. przygotować pracowników (np. szkoły, instytucje rynku pracy).

A może zatrudnienie wspierane w przedsiębiorstwie społecznym?

Warto też wiedzieć, że na podstawie ustawy o zatrudnieniu socjalnym (dla dociekliwych: art. 16 tej ustawy) po zakończeniu uczestnictwa w zajęciach w Centrum:

  • na wniosek kierownika Centrum, pracownika socjalnego i uczestnika,
  • a w przypadku uczestnictwa w klubie integracji społecznej – na wniosek pracownika socjalnego

powiatowy urząd pracy może skierować uczestnika lub uczestniczącego w klubie integracji społecznej do pracy u pracodawcy.

Odbywa się to na podstawie umowy zawartej między starostą (a dokładniej urzędem pracy) a pracodawcą. W tej umowie pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia skierowanego uczestnika lub uczestniczącego w klubie integracji społecznej przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy. Starosta z kolei będzie refundował pracodawcy części wypłaconego tej osobie wynagrodzenia przez okres pierwszych 12 miesięcy,  w wysokości nieprzekraczającej:

  1. 100% zasiłku dla bezrobotnych (881,30 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w pierwszych 3 miesiącach,
  2. 80% zasiłku dla bezrobotnych (705,30 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w 3 kolejnych miesiącach,
  3. 60% zasiłku dla bezrobotnych (528,78 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w następnych 6 miesiącach.

Refundacja finansowana jest ze środków Funduszu Pracy.

Czy Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej powinien wspierać reintegrację w PS?

Zgodnie ze standardem D.1.7 Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej mają one zapewnić świadczenie usług wsparcia o charakterze reintegracyjnym. Mogą one dotyczyć wsparcia indywidualnego lub obejmować cały zespół. Standard ten stanowi także, że usługi te:

  • świadczone są przez specjalistów w zakresie reintegracji zawodowej
    i społecznej,
  • obejmują w szczególności działania motywacyjne, pomoc w określeniu rozwoju zawodowego, budowanie kompetencji społecznych oraz zagadnienia z zakresu budowania zespołu i rozwiązywania konfliktów,
  • ich świadczeniu towarzyszy proces rozpoznawania indywidualnych potrzeb,
  • realizowane są zgodnie z potrzebami pracowników PS, w tym szczególnie przez okres do 12 miesięcy od dnia zatrudnienia osoby objętej wsparciem.

Praktyczne możliwości realizacji działań reintegracji we współpracy z OWES

Od niedawna Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej mają zatrudniać specjalistów ds. reintegracji. Specjaliści ci mogą np.:

  • wesprzeć proces przygotowania planu reintegracji (niemniej jednak w dalszym ciągu za jego przygotowanie i realizację będzie odpowiadało przedsiębiorstwo społeczne),
  • pełnić funkcję mentora, który będzie ukierunkowywał działania reintegracyjne,
  • pełnić rolę zewnętrznego mediatora w przypadku konfliktu w zespole firmy społecznej,
  • udzielać wsparcia indywidualnego, np. psychologicznego.

Pamiętajmy także, że większość OWESów ma również możliwość zorganizowania np. szkoleń zawodowych, czy szkoleń wspierających uzyskiwanie kompetencji społecznych (np. z komunikacji, czy współpracy w grupie).

To tyle nt. reintegracji społecznej i zawodowej w przedsiębiorstwie społecznym. Masz swoje doświadczenia / przemyślenia w tym temacie? Zachęcamy do komentowania wpisu.

Uwaga: aktualizacja maj 2023 r.

Ten wpis na blogu powstał w 2020 r., więc jeszcze przed erą ustawy o ekonomii społecznej. Jeśli interesuje Cię kontekst właśnie tej ustawy, to zapraszamy do tego wpisu na blogu.

Poza tym polecamy też nasz pakiet dot. reintegracji (ebook + dostęp do dwóch webinarów). Można z niego skrozystać w ramach liecencji pojedycznej (dla danego przedsiębiorstwa społecznego) lub w ramach licencji OWES.

Szczegóły pod poniższymi linkami:

 


 

Czy warto, by przedsiębiorstwa społeczne współpracowały z podmiotami reintegracyjnymi?

Podmioty reintegracyjne (np. centrum integracji społecznej – CIS, klub integracji społecznej, czy zakład aktywności zawodowej) to placówki, które pracują z osobami najbardziej oddalonymi od rynku pracy. Współpraca firm społecznych z tymi podmiotami może mieć rożne formy:

  • zaangażowanie specjalistów reintegracyjnych (np. terapeuty / psychologa) np. z centrum integracji społecznej do pomocy w rozwiązywaniu problemów z pracownikami w przedsiębiorstwie społecznym,
  • przedsiębiorstwo społeczne może być kolejnym etapem reintegracji uczestników podmiotu reintegracyjnego, czyli firma społeczna może rekrutować pracowników z osób, które ukończyły np. centrum integracji społecznej,
  • wykorzystanie praktyk zawodowych podopiecznych podmiotów reintegracyjnych w przedsiębiorstwie społecznym (dzięki temu przedsiebiorstwo społeczne może bezpłatnie przetestować współpracę z konkretną osobą i sprawdzić, czy ta osoba nadaje się do pracy w danej branży / danym zespole); np. uczestnik CIS w takim przypadku ma wykonane badania medycyny pracy, jest objęty ubezpieczeniem, otrzymuje świadczenie reintegracyjne w CIS, uczestnik może też być jeszcze dodatkowo przeszkolony pod kątem danej pracy,

Warto podkreślić, że taka współpraca może być korzystna zarówno dla przedsiębiorstwa społecznego, jak i dla np. centrum integracji społecznej. Firma społeczna może zyskać dobrze przygotowanego, sprawdzonego pracownika, na którego zatrudnienie możemy jeszcze uzyskać wsparcie finansowe (więcej informacji poniżej). Centrum Integracji Społecznej z kolei ma sukces w postaci zatrudnienia swojego podopiecznego (a w końcu po to działa CIS, by przygotowywać ludzi do aktywności społecznej i zawodowej).

Jeśli więc prowadzisz przedsiębiorstwo społeczne, warto się zainteresować tematem i poszukać np. centrum integracji społecznej z okolicy, z którym mógłbyś nawiązać współpracę.

Można do tego tematu podejść też szerzej i poszukać możliwości współpracy ze wszystkimi podmiotami, które mogą np. przygotować pracowników (np. szkoły, instytucje rynku pracy).

A może zatrudnienie wspierane w przedsiębiorstwie społecznym?

Warto też wiedzieć, że na podstawie ustawy o zatrudnieniu socjalnym (dla dociekliwych: art. 16 tej ustawy) po zakończeniu uczestnictwa w zajęciach w Centrum:

  • na wniosek kierownika Centrum, pracownika socjalnego i uczestnika,
  • a w przypadku uczestnictwa w klubie integracji społecznej – na wniosek pracownika socjalnego

powiatowy urząd pracy może skierować uczestnika lub uczestniczącego w klubie integracji społecznej do pracy u pracodawcy.

Odbywa się to na podstawie umowy zawartej między starostą (a dokładniej urzędem pracy) a pracodawcą. W tej umowie pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia skierowanego uczestnika lub uczestniczącego w klubie integracji społecznej przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy. Starosta z kolei będzie refundował pracodawcy części wypłaconego tej osobie wynagrodzenia przez okres pierwszych 12 miesięcy,  w wysokości nieprzekraczającej:

  1. 100% zasiłku dla bezrobotnych (881,30 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w pierwszych 3 miesiącach,
  2. 80% zasiłku dla bezrobotnych (705,30 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w 3 kolejnych miesiącach,
  3. 60% zasiłku dla bezrobotnych (528,78 zł) wraz ze składką na ubezpieczenia społeczne, w następnych 6 miesiącach.

Refundacja finansowana jest ze środków Funduszu Pracy.

Czy Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej powinien wspierać reintegrację w PS?

Zgodnie ze standardem D.1.7 Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej mają one zapewnić świadczenie usług wsparcia o charakterze reintegracyjnym. Mogą one dotyczyć wsparcia indywidualnego lub obejmować cały zespół. Standard ten stanowi także, że usługi te:

  • świadczone są przez specjalistów w zakresie reintegracji zawodowej
    i społecznej,
  • obejmują w szczególności działania motywacyjne, pomoc w określeniu rozwoju zawodowego, budowanie kompetencji społecznych oraz zagadnienia z zakresu budowania zespołu i rozwiązywania konfliktów,
  • ich świadczeniu towarzyszy proces rozpoznawania indywidualnych potrzeb,
  • realizowane są zgodnie z potrzebami pracowników PS, w tym szczególnie przez okres do 12 miesięcy od dnia zatrudnienia osoby objętej wsparciem.

Praktyczne możliwości realizacji działań reintegracji we współpracy z OWES

Od niedawna Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej mają zatrudniać specjalistów ds. reintegracji. Specjaliści ci mogą np.:

  • wesprzeć proces przygotowania planu reintegracji (niemniej jednak w dalszym ciągu za jego przygotowanie i realizację będzie odpowiadało przedsiębiorstwo społeczne),
  • pełnić funkcję mentora, który będzie ukierunkowywał działania reintegracyjne,
  • pełnić rolę zewnętrznego mediatora w przypadku konfliktu w zespole firmy społecznej,
  • udzielać wsparcia indywidualnego, np. psychologicznego.

Pamiętajmy także, że większość OWESów ma również możliwość zorganizowania np. szkoleń zawodowych, czy szkoleń wspierających uzyskiwanie kompetencji społecznych (np. z komunikacji, czy współpracy w grupie).

To tyle nt. reintegracji społecznej i zawodowej w przedsiębiorstwie społecznym. Masz swoje doświadczenia / przemyślenia w tym temacie? Zachęcamy do komentowania wpisu.

Jestem rewolwerowcem. Zajmuję się wspieraniem firm społecznych. Mój pojedynek w samo południe to walka z przeszkodami na drodze do sprawnego przedsiębiorstwa społecznego. Zamiast broni używam wiedzy prawnej i narzędzi biznesowych. Jeśli chcesz, to dostarczę Ci odpowiednich umiejętności, a potem staniemy ramię w ramię. Co Ty na to?

Zamów bezpłatną konsultację

i porozmawiaj na temat Twojej indywidualnej sytuacji!

Dwóch mężczyzn w garniturach Przedsiębiorstwa Społecznego pozuje do zdjęcia.

Podobne wpisy

W dzisiejszym wpisie chcemy przybliżyć Wam temat strategii. Posłużymy się przykładem pewnego stowarzyszenia. Zdarza się, że bardzo często mamy zaburzony obraz tego czym owa strategia

W dzisiejszym wpisie pragniemy przybliżyć tematykę Programu Nowe Fio, który stanowi kluczowe wsparcie dla inicjatyw obywatelskich w Polsce. Porozmawiamy na temat doświadczeń i praktycznych wskazówek

W tym wpisie chcielibyśmy podzielić się z Wami naszym doświadczeniem w planowaniu rozwoju spółki w oparciu o wsparcie w ramach KPO. Przy tej okazji chcemy

Skip to content