Większość Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej udziela dotacji na miejsca pracy w firmach społecznych w kwotach netto. Oznacza to, że przedsiębiorstwo społeczne musi we własnym zakresie zorganizować środki na pokrycie podatku VAT od zakupów finansowanych z dotacji. Jest to kwota od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych (zależnie od kwoty dotacji dostępnej w danym OWES oraz od tego, czy w przypadku wszystkich zakupów finansowanych z dotacji wystąpi podatek VAT).

W tym wpisie zastanowimy się jak wnieść własne środki do spółki celem pokrycia podatku VAT.

Na początek jednak zastanówmy się…

Dlaczego to jest w ogóle problem? Czy nie wystarczy wyciągnąć z kieszeni i zapłacić VAT?

Podstawowa rzecz jest taka, że przedsiębiorstwo społeczne posiada osobowość prawną, więc jego majątek jest oddzielny od majątku założycieli, czy członków zarządu. Aby spółka mogła zapłacić podatek VAT od zakupów finansowanych z dotacji, środki te muszą się najpierw znaleźć w majątku spółki.

Jak to zrobić w praktyce? Najlepszym pomysłem są dwa rozwiązania.

Rozwiązanie #1 Pożyczka od wspólników na rzecz spółki

Jest to najpopularniejsze i najprostsze rozwiązanie. Jego zaletą jest to, że w takiej sytuacji (pożyczka od wspólnika do spółki) nie zapłacimy podatku od czynności cywilno–prawnych (dla dociekliwych: art. 9 pkt. 10 lit. i ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Umowa pożyczki powinna określać jej kwotę, wysokość oprocentowania oraz warunki spłaty.

Ważne jest też to, że pożyczka powinna być oprocentowana na zasadach rynkowych – brak oprocentowania (ew. oprocentowanie niższe niż rynkowe) będzie stanowił dla spółki przychód z tytułu tzw. nieodpłatnego świadczenia, a to oznacza, że spółka powinna od tych niezapłaconych odsetek zapłacić podatek dochodowy od osób prawnych (dla dociekliwych: art. 12 ust. 1 pkt. 2 oraz ust. 6 pkt. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych),

Art. 12 ust. 1 pkt. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych:

 

Przychodami, (…), są w szczególności: (…)

 

2) wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń (…)

Art. 12 ust. 6 pkt. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych:

 

„Wartość świadczeń w naturze, w tym nieodpłatnych świadczeń, ustala się: (…)

4) w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.”

Inne istotne uwarunkowania pożyczki od wspólnika

Przede wszystkim:

• odsetki od takiej pożyczki nie będą stanowiły kosztu uzyskania przychodu w spółce, a przynajmniej zaliczenie ich do kosztów jest mocno ryzykowne,
• w przypadku, gdy wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu, to należy dodatkowo pamiętać o:
  • sposobie zawierania umów z członkami zarządu (dla dociekliwych: art. 210 § 1 kodeksu spółek handlowych: W umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników),
  • zgodzie zgromadzenia wspólników (dla dociekliwych: art. 15. § 1. Kodeksu spółek handlowych: Zawarcie przez spółkę kapitałową umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób, wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej),
• w sytuacji, w której mamy do czynienia z jedynym wspólnikiem spółki, to musimy pamiętać o dodatkowych uwarunkowaniach czynności prawnych między spółką a takim wspólnikiem.
  
  

Rozwiązanie #2 Dopłaty wspólników do udziałów

Rozwiązanie to jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy umowa spółki dopuszcza taką możliwość. Można powiedzieć, że jest to rodzaj przymusowej pożyczki od wspólników na rzecz spółki.

Polega to na tym, że wspólnicy dopłacają do udziałów własne środki, przy czym:

• umowa spółki określa górną granicę dopłat (najczęściej robi się to przez określenie wielokrotności udziału – dopłaty mają być wnoszone przez wspólników równomiernie w stosunku do udziału),
• szczegółowy sposób nakładania dopłat oraz ich zwrotu można uregulować w umowie spółki lub zdać się na rozwiązania kodeksowe.

Kodeksowe zasady wnoszenia dopłat

Kodeks spółek handlowych przewiduje następujące zasady (dla dociekliwych art. 178 i 179):

• wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników,
• jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie; spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki,
• dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym,
• zwrot dopłat może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki (tj. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym),
• zwrot powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom,
• zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat.

Powyższe zasady w większości przypadków mogą być zmodyfikowane umową spółki.

Inne istotne uwarunkowania wnoszenia dopłat

Warto też zwrócić uwagę na fakt, że:

• dopłaty nie są oprocentowane (wspólnik nie otrzyma więc odsetek z tytułu dopłat),
• wspólnikowi nie przysługuje roszczenie o zwrot dopłaty, chyba że zgromadzenie wspólników podjęło decyzję o zwrocie dopłat (zwrot dopłaty zgodnie z art. 228 kodeksu spółek handlowych wymaga uchwały wspólników),
• dopłaty zwiększają wartość kapitału rezerwowego (nie zwiększają kapitału zakładowego i nie powodują zwiększenia wartości udziałów), więcej o księgowym ujęciu dopłat znajdziesz tutaj,
• dopłaty nie są przychodem podatkowym, czyli spółka nie będzie płaciła z ich tytułu podatkou dochodowego od osób prawnych, ale tylko jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w kodeksie spółek handlowych (dla dociekliwych: art. 12 ust. 4 pkt. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych); inaczej mówiąc dopłaty byłyby przychodem (i spółka musiałaby zapłacić podatek dochodowy od osób prawnych), gdyby np.:
  • były wnoszone nieproporcjonalnie do posiadanych udziałów lub
  • miały charakter niezwrotny lub
  • nie były umocowane w umowie spółki,
• wniesienie dopłat wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilno-prawnych (PCC) – w kontekście tego podatku dopłaty traktowane są na równi ze zmianą umowy spółki; stawka podatku wynosi 0,5% od kwoty dopłat, a obowiązek zapłaty tego podatku ciąży na spółce (spółka składa deklarację dot. PCC i wpłaca podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, tj. od dnia podjęcia uchwały o dopłatach),
• dopłaty są rozwiązaniem powiązanym ściśle z udziałami (np. może być tak, że wspólnik wniósł dopłaty, po czym sprzedał udziały – zwrot dopłat nastąpi na rzecz nowego wspólnika).

Więcej o dopłatach znajdziesz tutaj.

Czy są jeszcze jakieś inne możliwości?

Tak naprawdę trudno o takie. W omawianym przypadku nie wchodzi bowiem w grę ani zwiększenie kapitału zakładowego, ani zaciągnięcie preferencyjnej pożyczki dla przedsiębiorstwa społecznego. Oczywiście może wchodzić w grę inna pożyczka, ale w przypadku podmiotu, który zaczyna działalność zwykle jest to bardzo trudne lub wręcz niemożliwe.

To tyle nt. wnoszenia własnych środków do spółki z o.o. na pokrycie podatku VAT od zakupów finansowanych z dotacji. Wszelkie komentarze, zwłaszcza jeśli chcesz podzielić się własnym doświadczeniem, są mile widziane.