W lutym 2022 roku znaleźliśmy się w nowej rzeczywistości. Konflikt zbrojny w Ukrainie to wyzwanie również dla podmiotów zatrudnienia społecznego, na co dzień pracujących z osobami dotkniętymi kryzysem. O tym, jak przedsiębiorstwo społeczne może włączyć się w pomoc i reintegrację uchodźców rozmawialiśmy z Ewą Żmudą – zastępczynią dyrektora Wrocławskiego Centrum Integracji. Poniżej znajdziesz zapis najważniejszych spraw.
Warto dodać, że od naszej rozmowy minęło już kilka miesięcy, ale treści te pozostają nadal aktualne.

Wideo dla osób, które wolą oglądać

Nowa rzeczywistość – nowe wyzwania

W wyniku napływu uchodźców w naszym kraju pojawiła się nowa grupa osób zagrożonych wykluczeniem, które trzeba włączyć do społeczeństwa. Wykluczenie jednak również zyskało nowy wymiar – dziś już sama bariera językowa jest dodatkowym wyzwaniem. Wrocławskie CIS, do którego trafiały setki osób tygodniowo, rozpoczęło działania od wsparcia w zabezpieczeniu podstawowych potrzeb. W pierwszych chwilach najważniejsze było doradzanie:

• gdzie i co załatwić?
• gdzie udać się po konkretne wsparcie?
• jak zabezpieczyć sytuację prawną?

W drugiej kolejności pojawiły się kolejne potrzeby – nauka języka polskiego jako obcego i reintegracja.

Sytuacja kryzysowa okazją do nauki

Ewa Żmuda zwraca uwagę, że niezwykle trudna sytuacja, w jakiej znaleźli się Ukraińcy, uwypukliła podobieństwa między nimi a Polakami. W obu grupach korzystających ze wsparcia podmiotów ekonomii społecznej są osoby, które chcą tylko dostać gotowe rozwiązanie, bez wkładu własnego. Są też jednak takie, które gotowe są od razu zaangażować się i działać – potrzebują tylko wsparcia i możliwości.
Wrocławski CIS prowadził dom tymczasowego pobytu – nasza rozmówczyni zauważa, że dotychczasowi uczestnicy, obcując z Ukraińcami, znaleźli w sobie nową motywację do zmiany życia. Mówili, że skoro mają wybór (a Ukraińcom został on odebrany), to chcą z niego skorzystać.

Ścieżka reintegracji

Ścieżka reintegracji nie jest jednolitym, prostym procesem. Trudno nawet mówić o istnieniu jednej, uniwersalnej ścieżki – działania są różne, tak jak różni są ludzie, którzy z nich korzystają. Reintegracja w każdym przypadku powinna jednak rozpocząć się od analizy zasobów i barier. Wstępne działania prowadzą KIS-y i CIS-y, a przedsiębiorstwa społeczne sprawują opiekę społeczno-reintegracyjną.

Analiza zasobów i barier

Analiza obejmuje kilka głównych obszarów, które należy ocenić i interdyscyplinarnie zaopiekować, aby wprowadzić daną osobę na ścieżkę reintegracji:

• warunki bytowe – osoba bez dachu nad głową nie będzie w stanie podjąć zatrudnienia i zaangażować się społecznie,
• umiejętności – np. jakie dana osoba posiada i jakich brakuje?
• zdrowie fizyczne – np. czy są tutaj bariery utrudniające aktywizację?
• kwestie psychiczne – niezbędne może być obniżenie poziomu stresu i lęku, wzmocnienie poczucia własnej wartości, praca z traumą,
• umiejętności społeczne,
• gotowość na zmianę.

Różne ścieżki reintegracji dopasowane do potrzeb

Nasza rozmówczyni, doświadczona w zagadnieniach zatrudnienia socjalnego, roboczo wykreowała trzy persony reprezentujące różne przypadki, z jakimi spotykała się w pracy. Są to:

1. Osoba X – na Ukrainie należała do osób względnie zamożnych, była powyżej poziomu średniego, była zatrudniona. Ma środki finansowe na wynajęcie mieszkania i kwalifikacje zawodowe, ale oczekuje odpowiedniego zatrudnienia i wynagrodzenia. Takiej osobie zaproponowana będzie aktywizacja społeczna w CIS, a zawodowo – reintegracja w przedsiębiorstwie społecznym lub wprowadzenie na otwarty rynek pracy.
2. Osoba Y – ma nastawienie „żadnej pracy się nie boję”, chce podjąć się każdego zajęcia, ale potrzebuje wskazania możliwości. CIS lub KIS może wesprzeć ją w zrobieniu badań medycyny pracy, przeszkolić środowiskowo w ramach warsztatów zawodowych, a następnie pomóc w znalezieniu zatrudnienia.
3. Osoba Z – nie jest gotowa na podjęcie pracy, ale nie wynika to ze złego nastawienia („nie, bo nie”), tylko nie pozwala jej na to sytuacja zdrowotna lub stan psychiczny. Reintegracja zaczyna się więc w KIS-ie, w grupie samopomocowej, a po zaopiekowaniu się zdrowiem i psychiką osoba ta może trafić do CIS-u i przedsiębiorstwa społecznego w celu zatrudnienia.

Problemy i ograniczenia

Z reintegracją uchodźców związane są problemy, których przyczyną jest przede wszystkim brak przygotowania legislacyjnego. Nic dziwnego – mamy do czynienia z kryzysem, więc nie funkcjonowało „zapasowe ustawodawstwo” na tę konkretną ewentualność, przepisy dostosowywano na bieżąco.
W pracy CIS-ów pojawiały się na przykład kłopoty interpretacyjne związane z bezrobociem i orzeczeniami o niepełnosprawności oraz problemy techniczne – np. kwestia nadawania numeru PESEL.

Rola i miejsce przedsiębiorstw społecznych w pomocy Ukraińcom

Podmioty ekonomii społecznej są dedykowane do niwelowania barier i ograniczeń. Konieczna jest współpraca różnych podmiotów i działanie systemowe. W związku z tym, że do aktualnej sytuacji nie można było się przygotować, niezbędna jest gotowość do współdziałania w myśl: „wszystkie ręce na pokład”.
Włączanie społeczne i zawodowe jest procesem przepracowywania ograniczeń. Każdy element układanki – klub integracji społecznej, centrum integracji społecznej i przedsiębiorstwo społeczne – mają swoją rolę. Żeby stworzyć kompleksową ścieżkę reintegracyjną niezbędne jest parowanie instytucji uzupełniających się w działaniu i współpraca we wspólnym celu.

O czym trzeba pamiętać, chcąc zatrudnić Ukraińca w przedsię-biorstwie społecznym?

Ekspertka odpowiada na to pytanie bardzo jasno: kluczowe są wsparcie, szacunek i traktowanie na równi. Nie należy akcentować czyjejś sytuacji, tylko skupić się na tym, jak można w odpowiedni sposób pomóc.
Żeby pomoc była adekwatna i celowa, należy pamiętać o wspomnianych wcześniej obszarach analizy w ścieżce wsparcia: warunkach bytowych, zdrowiu fizycznym i psychicznym, umiejętnościach i gotowości na zmianę.
Jeśli interesują Cię zagadnienia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa społecznego, zachęcamy do udziału w najbliższych webinarach.

Pakiet reintegracyjny w przedsiębiorstwie społecznym

Jeśli intertesuje Cie kwestia reintegracji w przedsiębiorstwie społecznym, to polecamy Twojej uwadze również nasz pakiet reintegracyjny.

Szczegóły pod poniższymi linkami:

• Sale!
  Quick View

  Pakiet: Jak przygotować indywidualny plan reintegracji? Pomocnik dla PS. LICENCJA OWES [PRZEDSPRZEDAŻ]

  
  Produkt elektroniczny
  397.00zł 313.00zł
  Dodaj do koszyka

• Sale!
  Quick View

  Pakiet: Jak przygotować indywidualny plan reintegracji? Pomocnik dla PS [PRZEDSPRZEDAŻ]

  
  Produkt elektroniczny
  97.00zł 77.00zł
  Dodaj do koszyka