Tym razem zajęliśmy się franczyzą społeczną. Z tego wpisu dowiesz się m.in.: co to jest franczyza społeczna? Czy i kiedy warto zostać franaczyzodawcą lub franczyzobiorcą? Co możesz otrzymać w ramach franczyzy społecznej Kropka?

Wpis jest nieco skróconą wersją rozmowy z trzema paniami zaangażowanymi w projekt “Model franczyzy usług społecznych – opieka ze smakiem”:

• Agnieszką Lange Olszewską, Aleksandrą Lewandowską – przedstawicielkami lidera projektu, członkiniami zarządu Fundacji Pro Omnis,
• Elżbietą Redą – przedstawicielką partnera projektu, wspólnik w 4ES Non Profit sp. z o.o.

Opierałem się również na materiałach projektu franczyzy społecznej Kropka.

Transmisja wideo dla tych, którzy wolą oglądać

Co to jest franczyza?

Franczyza to sposób na własny biznes prowadzony pod rozpoznawalną marką. Można powiedzieć, że jest to rodzaj współpracy między dwoma niezależnymi przedsiębiorcami, w której:

• franczyzodawca wnosi swoje know-how (wiedzę dot. prowadzenia biznesu w danej dziedzinie), markę, a w zamian pobiera od franczyzobiorcy opłatę,
• franczyzobiorca – wnosi swoją przedsiębiorczość, zaangażowanie, inicjatywę i znajomość lokalnych uwarunkowań, korzysta przy tym z systemu franczyzowego (sprawdzony pomysł na biznes + całej wiedzy, jak ten biznes prowadzić na poziomie operacyjnym) w zamian za opłatę franczyzową.

Franczyza funkcjonuje w gospodarce na zasadach komercyjnych (tak działa np. sieć sklepów Żabka, czy sieć restauracji McDonald).

Czym w takim razie jest franczyza społeczna?

Franczyza społeczna to wykorzystanie formuły franczyzy po to, by rozwiązać konkretny problem społeczny lub osiągnąć społecznie korzystne cele. Przy tak zdefiniowanej franczyzie społecznej naturalnym rozwiązaniem jest, by stronami franczyzy były podmioty ekonomii społecznej.

Uspołecznienie franczyzy może się składać z kilku elementów i może dotyczyć:

• świadczenia usług społecznych,
• zatrudnienia osób defaworyzowanych,
• rozwiązania problemu społecznego lub realizacji celu społeczne (np. promocji zdrowego stylu życia).

Celem franczyzy społecznej nie jest maksymalizacja zysku, ale ten zysk jak najbardziej może się pojawić i jest elementem pożądanym. Zysk powinien być jednak przeznaczony na rozwój systemu franczyzowego lub na realizację celu społecznego.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że również franczyza społeczna może się wiązać z opłatami od franczyzobiorcy, bo właśnie te opłaty franczyzowe są gwarantem tego, że franczyzodawca będzie wspierał w sposób ciągły franczyzobiorcę i będzie dbał o rozwój całego systemu franczyzowego.

Tym samym chcąc wystartować z działalnością przedsiębiorstwa społecznego masz do wyboru dwie możliwości:

• samodzielną budowę modelu biznesowego, uczenie się na błędach i dochodzenie do najlepszych rozwiązań,
• skorzystanie ze sprawdzonych rozwiązań i wejście w system franczyzowy (o ile oczywiście taki istnieje w Twoim przypadku).

Korzyści z wejścia w system franczyzowy

Dla franczyzobiorcy będzie to przede wszystkim:

• czerpanie ze wzorca (sposobu działania), który jest wyliczony ekonomicznie, jest sprawdzony w warunkach rynkowych i opłacalny,
• działanie w sieci ułatwia funkcjonowanie na rynku, pozwala na dostęp do rozwiązań, które wypracował ktoś inny,
• większa słyszalność głosu danego podmiotu – pojedyncza organizacja zawsze ma mniejszą siłę przebicia,
• minimalizacja ryzyka działalności,
• korzystanie z marki i działań reklamowych systemu franczyzowego,
• korzystanie z wynegocjowanych warunków umów na dostawy produktów dla całej sieci,
• zwykle brak konieczności posiadania doświadczenia w branży.

Korzyści dla franczyzodawcy

Przede wszystkim jest to:

• rozwój biznesu i marki bez zatrudniania dużej liczby pracowników,
• budowa sieci lojalnych partnerów, którym zależy na wspólnym sukcesie,
• ograniczenie ryzyka własnego (franczyzobiorca podnosi odpowiedzialność względem własnych klientów),
• oszczędności na administracji np. kadrowej.

Najczęstsze błędy we franczyzie

Po stronie franczyzobiorcy będzie to:

• pochopny wybór franczyzy,
• bazowanie na błędnych założeniach – brak weryfikacji lokalnych uwarunkowań prowadzenia biznesu,
• nieumiejętność dostosowania się do otrzymanych koncepcji biznesowych (w tym procedur i instrukcji).

Po stronie franczyzodawcy:

• budowa systemu franczyzowego w momencie, w którym koncepcja biznesowa nie jest jeszcze dokładnie zweryfikowana przez rynek,
• wybór franczyzobiorców za wszelką cenę.

Przykłady franczyzy społecznej z Polski

Dobrym przykładem franczyzy społecznej jest szwajcarska franczyza produkcyjna K-lumet. Biznes franczyzowy polega w tym przypadku na produkcji ekologicznej rozpałki do ogniska, grilla, kominka czy też pieca. Podpałka jest w pełni ekologiczna i naturalna (powstaje z resztek drewna żywiczego, tekturowych rolek po papierze toaletowym oraz wosku pochodzącego ze zbiórek publicznych resztek świec). Właścicielem wszelkich praw jest szwajcarska fundacja Les Perce Neige, od której Zakład Aktywności Zawodowej w Jarosławiu nabył wyłączne prawa do produkcji i sprzedaży na terenie Polski.

Podmioty ekonomii społecznej i przedsiębiorstwa społeczne mogą zostać partnerem franczyzy i uruchomić produkcję podpałki. Istotne jest też to, że praca przy produkcji podpałki może być realizowana przez osoby z niepełnosprawnością.

Generalnie jednak franczyza produkcyjna jest raczej wyjątkiem. Częściej można spotkać franczyzy usługowe lub handlowe.

Poza tym są trzy franczyzy, które powstały w ramach projektów realizowanych w ramach Programu Wiedza Edukacja Rozwój:

• system franczyzy społecznej pubu spółdzielczego, gdzie franczyzodawcą jest Spółdzielnia Socjalna Dalba (powstaje pub spółdzielczy w Toruniu, Rzeszowie, Rybniku i Łodzi),
• Zielona Stacja – sieć sklepów, które sprzedają domowe warzywa, owoce, przetwory z lokalnych upraw ekologicznych (dostawa wprost do domu klienta),
• franczyza społeczna Kropka, o której więcej za chwilę.

Franczyza społeczna Kropka

Czym jest franczyza społeczna Kropka?

Franczyza społeczna Kropka to system franczyzowy oparty o usługę opiekuńczą połączoną z usługą gastronomiczną. Rdzeń modelu Kropki oparty jest o doświadczenia dwóch organizacji:

• Fundacji Pro Omnis, która została założona w 2010 r., a od 2016 prowadzi działalność gospodarczą – zaczęło się od małego bistra „Talerza pod 11”, a potem powstały kolejnego tego rodzaju miejsca,
• Wyższej Szkoły Gospodarki, która oprócz działalności akademickiej prowadzi też m.in. 9 dziennych domów pobytu.

Jeden system franczyzowy i 14 modeli biznesowych

System franczyzowy Kropka składa się z 14 modeli biznesowych – 14 Kropek.

Franczyzodawca zakłada, że potencjalny franczyzobiorca albo jest na początku drogi (przed rozpoczęciem działalności), albo już prowadzi działalność danego rodzaju i stoi przed wyzwaniem rozwoju. Dlatego też pierwszym krokiem jest dobór modelu biznesowego do potencjalnego franczyzobiorcy (jego potrzeb i sytuacji). Robi się to w taki sposób, by model był najmniej kapitałochłonny i wymagał w najmniejszym stopniu nowych zasobów ludzkich.

Przykładowe modele biznesowe:

• kuchnia cateringowa + opieka nad dziećmi 0-3 + opieka nad dziećmi 3-6 + opieka nad seniorami,
• kuchnia cateringowa + opieka nad dziećmi 0-3,
• kuchnia cateringowa + opieka nad dziećmi 0-3 + opieka nad dziećmi 3-6,
• kuchnia cateringowa + opieka nad seniorami,
• kuchnia ekspedycyjna (na miejscu) + opieka nad dziećmi 0-3 + opieka nad dziećmi 3-6 + opieka nad seniorami,
• kuchnia ekspedycyjna (na miejscu) + opieka nad dziećmi 3-6 + opieka nad seniorami.

Jak więc widać model biznesowy składa się z 5 klocków (kuchnia ekspedycyjna / cateringowa, opieka nad dziećmi 0-3, opieka nad dziećmi 3-6, opieka nad seniorami), z których buduje się docelowy model biznesowy dla franczyzobiorcy. Liczba tych klocków sprawia, że mamy 14 wariantów modelu biznesowego i jest możliwość dopasowania modelu, uszycia go na miarę potrzeb i sytuacji franczyzobiorcy.

Poza tym powiązanie tych różnych klocków daje efekt synergii, który nie jest prostą sumą tych usług. Jedna usługa napędza drugą.

Franczyza społeczna Kropka to także sieć podmiotów ekonomii społecznej powiązanych biznesem, ale dzięki współpracy podmioty te będą w stanie działać skuteczniej również w aspekcie działań statutowych.

Co daje franczyza społeczna Kropka?

Franczyzodawca oferuje pełne wsparcie dla franczyzobiorców, które ułatwia rozpoczęcie działalności gospodarczej oraz realizację celów ekonomicznych i społecznych w długim okresie, a konkretnie oznacza to:

• know-how w obszarze usługi opiekuńczej, usługi gastronomicznej, ekonomii społecznej i marketingu (w tym np. standardy działania / świadczenia usług, instrukcje badania potrzeb / oceny jakości usług, scenariusze rozmów z klientami, z pracownikami) – komplet narzędzi operacyjnych i marketingowych,
• specjalistyczne szkolenia wstępne u franczyzodawcy,
• podręcznik operacyjny (pakiet gotowych rozwiązań),
• wsparcie ekspertów na etapie wdrażania u franczyzobiorcy,
• prawo do korzystania z nazwy, logo i wizerunku w lokalach i na materiałach promocyjnych;
• startowy pakiet marketingowy,
• wsparcie marketingowe (np. gotowe szablony, grafiki, które można wykorzystać w kampaniach marketingowych, instrukcje dot. wyboru serwera, prowadzenia strony internetowej, prowadzenia fan page, scenariusze zajęć np. dni świątecznych, szyldy przed wejściem do lokalu, tablice, potykacze etc.),
• specjalistyczne szkolenia cykliczne dostosowane do potrzeb członków systemu franczyzowego,
• stały nadzór operacyjny i doradztwo ekspertów w trakcie trwania umowy franczyzowej,
• dostęp do sieci dostawców,
• wsparcie w pozyskiwaniu zewnętrznych źródeł finansowania (otrzymując model finansowy – przygotowany w oparciu o doświadczenia franczyzodawcy, czyli zweryfikowany rynkowo – dużo łatwiej jest przygotować biznes plan dla nowego przedsięwzięcia),
• wsparcie w obszarze przedsiębiorczości społecznej,
• spotkania sieciujące członków systemu franczyzowego.

KROPKA oferuje również dostęp do wspólnego funduszu franczyzowego, który działa na rzecz franczyzobiorców oraz długoterminowego rozwoju sieci franczyzy społecznej.

Franczyza społeczna Kropka od samego początku funkcjonuje jako sieć, w której franczyzobiorcy i franczyzodawca są partnerami. Stara się od razu dać możliwości sprzedażowe nowym członkom sieci w ramach sieci, ale też poza nią. Jednocześnie nie ingeruje w inne usługi świadczone przez franczyzobiorców.

Jakie są koszty / opłaty po stronie franczyzobiorcy Kropki?

Franczyza rozwijana jest w ramach projektu, wiec pierwsza 6 franczyzobiorców nie ponosi kosztów (koszty pokryte są w ramach projektu).

Potem planowane są opłaty do funduszu franczyzowego, który będzie służył rozwojowi sieci. Ma się przyczyniać m.in. do rozpoznawalności sieci. Wszystkie opłaty będą służyły nie zyskowi franczyzodawcy, ale rozwojowi franczyzy.

W przyszłości będzie opłata wstępna + opłata od obrotu z tytułu usług dot. franczyzy. Wstępnie zakładana opłata od obrotu to ok. 2-5% obrotu, ale będzie to ustalane we współpracy z franczyzobiorcami.

Warto podkreślić, że parterom projektu zależy bardziej na wielkości sieci, niż na opłatach generowanych od jednego franczyzodawcy.

Kto może być franczyzobiorcą?

Przede wszystkim podmioty ekonomii społecznej, które chcą przystąpić do sieci, są otwarte na udział w proponowanych aktywnościach (spotkania, seminaria, szkolenia, doradztwo specjalistyczne), a przede wszystkim chcą prowadzić działalność gospodarczą w formie usługi opiekuńczej uzupełnionej usługą gastronomiczną.

Jak wejść do systemu franczyzowego Kropka?

W ramach franczyzy społecznej Kropka prowadzona jest dwuetapowa rekrutacja. Pierwszym etapem jest udział w dwudniowych intensywnych szkoleniach nt. modelów biznesowych i specyfiki franczyzy. W takich szkoleniach wezmą udział przedstawiciele 32 podmiotów ekonomii społecznej. Dzięki udziałowi w szkoleniu uczestnicy będą mogli stwierdzić, czy franczyza społeczna Kropka to coś dla nich. W drugim etapie zostaną wybrane podmioty, które będą chciały wdrożyć system franczyzowy (planuje się wybór minimum 6 tego rodzaju podmiotów).

Szkolenia w ramach pierwszego etapu będą się odbywać zdalnie (pierwsze było w październiku, kolejno w listopadzie, grudniu 2020 r. oraz styczniu 2021 r.).

To tyle nt. franczyzy społecznej, w tym franczyzy Kropka. W razie pytań, zachęcam do skorzystania z funkcji komentarzy.