„Za marzec zapłacimy, w kwietniu Ci, którym skończą się urlopy wypoczynkowe zaczną urlopy bezpłatne. W maju jak nic się nie zmieni ogłosimy upadłość”. Tak o swojej sytuacji mówi 11 z 15 managerów przedsiębiorstw społecznych z którymi rozmawiałem 20 marca.
Wśród moich rozmówców byli zarządzający przedsiębiorstwami społecznymi wśród których: 13 działa w Krakowie, jedno w Konarach, jedno w Skawinie. 3 z nich to przedsiębiorstwa działające od 2014 roku, pozostałe 12 to przedsiębiorstwa założone pomiędzy grudniem 2017 a listopadem 2018.
Prawie połowa, bo 7 z 15 to przedsiębiorstwa, które przestały sprzedawać z dnia na dzień i ich sytuacja jest dramatyczna. Szczególnie trudna sytuacja jest w najbardziej znanych krakowskich spółdzielniach socjalnych, których ofertę tworzą usługi gastronomiczne i obsługa szkoleń. Wśród przedsiębiorstw, w których sprzedaż jest zawieszona jest pub prowadzący klub bilardowy, dwie fundacje oferujące usługi terapeutyczne oraz klub prowadzący zajęcia oświatowo-kulturalno-edukacyjne. Jest też jedna fundacja, która produkuje pamiątki z myślą o turystach… Jakby tego było mało jedną z dwóch osób zarządzających w fundacji zmobilizowało Wojsko Polskie, ponieważ jest z wykształcenia epidemiologiem.
Zdarzają się sytuacje w których zawieszenie lub ograniczenie sprzedaży nie wynika bezpośrednio z ograniczeń wprowadzonych przez Radę Ministrów. Jedna ze spółdzielni na co dzień sprząta uliczki należące do spółdzielni mieszkaniowych. W umowach, które zawiera jest zapis, który mówi o konieczności odbioru zlecenia przez spółdzielnię. Ponieważ pracownicy spółdzielni, dla których wykonywane są usługi pracują obecnie zdalnie więc usługi przedsiębiorstwa społecznego nie mogą być odbierane…
Wśród 15 przedsiębiorstw społecznych dwa z nich zawiesiły działalność ze względu na obawy pracowników. W sklepie charytatywnym, który mimo sytuacji kryzysowej całkiem nieźle sobie radził wszyscy pracownicy poprosili o … urlop wypoczynkowy obawiając się, że mogą się zarazić Koronawirusem od klientów. Podobnie było w innym przedsiębiorstwie społecznym, którego pracownicy chorują na zespół Downa. Chorzy na zespół Downa są uznawani za grupę szczególnego ryzyka.
Warto wspomnieć o dwóch przedsiębiorstwach społecznych, których reakcja na kryzys wyróżnia się. Pierwsze przedsiębiorstwo to Spółdzielnia Socjalna Apacze, która rozpoczęła produkcję maseczek. Drugim jest TCFHUB Centrum Sportu i Integracji, które przekazało 50 litrów płynu do dezynfekcji rąk seniorom, którzy na co dzień w TCFHUB grają w bilard.
Małopolskie OWESy zakończyły udzielać dotacje na stworzenie stanowisk pracy w grudniu 2018. Niestety, ale nowa rzeczywistość może zmuszać wielu zarządzających do dramatycznego wyboru – restrukturyzacja i związane z tym zmniejszenie zatrudnienia albo likwidacja przedsiębiorstwa. W Małopolsce wymóg utrzymania miejsc pracy nie jest już ograniczeniem przy podejmowaniu decyzji o skali zwolnień. Jedynym ograniczeniem jest wymóg zatrudniania 3 osób.
Ktoś powie, że zamiast zwalniać lepiej powierzyć tym osobom inne obowiązki. Jeśli to możliwe to oczywiście każdy tak zrobi. Niestety zmiany w przedsiębiorstwie wymagają pieniędzy i czasu a tak jak na początku artykułu napisałem zdecydowana większość przedsiębiorstw społecznych ma środki pozwalające im na sfinansowanie działalności przez 1-2 miesiące.
9 z 15 przedsiębiorstw zatrudnia osoby niepełnosprawne. Właśnie dlatego spodziewają się refundacji z PFRON. Refundacja za marzec to kolejny problem sygnalizowany przez wszystkie te przedsiębiorstwa. Czy jeśli wypłacą wynagrodzenia za marzec w terminie, ale ZUS-u lub podatku już nie to czy będą mogły ubiegać się o kolejną refundacje? W świetle obecnych zasad nie. Dobrze by było, gdyby możliwość skorzystania z odroczenia płatności składek na ZUS i podatek nie powodowała utraty prawa do refundacji z PFRON.
Przy okazji PFRON warto wspomnieć o powtarzających się głosach, że szybkim i prostym sposobem udzielenia pomocy przedsiębiorstwom społecznym zatrudniającym osoby niepełnosprawne byłoby podwyższenie limitów kwotowych oraz kwalifikowanie przedsiębiorstw społecznych do kategorii podmiotów, które mogą korzystać z 90% dofinansowania a nie jak dotąd w wysokości nieprzekraczającej 75%.
Wśród moich rozmówców pojawiały się też obawy dotyczące tego czy pomoc rządowa ich obejmie. Wśród wypowiedzi Prezydenta i Premiera przeplatają się słowa „samozatrudnieni” i mikroprzedsiębiorcy. Jeśli przedsiębiorstwo społeczne zatrudnia więcej niż 10 osób (przeliczeniowych na etaty) mikroprzedsiębiorstwem już nie jest…
To do kogo jaka pomoc ma trafić i jak powinna być udzielana to temat rzeka. Różne przedsiębiorstwa są w różnej sytuacji. Niektóre mają dofinansowanie z PFRON inne nie. Czy te które mają dofinansowanie powinny uzyskiwać takie samo dofinansowanie do wynagrodzeń?
Czy przedsiębiorstwo, które przed kryzysem było źle zarządzane i miało wyniki finansowe kwalifikujące je do zamknięcia powinno korzystać z pomocy? Czy może ta pomoc powinna trafić wyłącznie do tych firm, którym trzeba pomóc przetrwać, bo teraz nie prowadzą swojej działalności i trzeba zrobić wszystko by Ci którzy się w normalnych warunkach świetnie sobie radzą nie upadli z powodu obowiązku zamknięcia restauracji i klubów?
Czy CI, którzy nie sprzedają w ogóle powinni dostać większą pomoc niż Ci, którym w wyniku kryzysu sprzedaż spadła o połowę?
Te pytania trzeba będzie sobie zadać tworząc zasady udzielania pomocy przedsiębiorstwom społecznym.
Jedno jest pewne. W obecnej – trudnej – sytuacji znalazły się zarówno przedsiębiorstwa, które przed kryzysem świetnie działały i były rentowne jak i przedsiębiorstwa źle zarządzane kwalifikujące się do restrukturyzacji lub likwidacji.
Powinniśmy zatem pomyśleć o dwóch kategoriach instrumentów finansowych. Pierwsza z nich powinna być przeznaczona dla tych przedsiębiorstw, które przed kryzysem były rentowne i dobrze sobie radziły. Te przedsiębiorstwa potrzebują pomocy by przetrwać czas, w którym nie ze swojej winy nie mogą prowadzić działalności, działalności która do tej pory świetnie się sprawdzała po to by wtedy, gdy znowu powróci normalność znowu tak ją prowadzić. Aż 7 spośród moich rozmówców deklarowało chęć wzięcia pożyczki. Wychodzili bowiem z założenia, że skoro mieli do tej pory zysk to po zakończeniu kryzysu sfinansują jej zwrot z zysku, który w normlanych warunkach osiągają.
Druga kategoria przedsiębiorstw to te, które już przed kryzysem miały problemy. Te przedsiębiorstwa potrzebują radykalnych zmian, restrukturyzacji a nie podtrzymania przy życiu źle działającej struktury. Niestety restrukturyzacja wymaga planu, pieniędzy i czasu na efekty a nie utrzymywania działalności bankruta za wszelką cenę.
Niestety wprowadzenie dwóch rodzajów instrumentów finansowych wymagałoby wprowadzenia systemu oceniania czy przedsiębiorstwo społeczne spełnia warunki tej właśnie kategorii. Ocena wniosków o pomoc trwa a tak jak napisałem na początku aż 73% przedsiębiorstw ma środki pozwalające na przetrwanie miesiąca, czasem dwóch. Wszystkie o trzecim miesiącu bez pomocy mówią, że będzie ich ostatnim.
Nie ma czasu na przeciągające się rozprawy o tym jak pomagać. Brak szybkich decyzji o jakiejkolwiek, może nawet niedoskonałej pomocy rozpocznie lawinę bankructw przedsiębiorstw społecznych. To co jest szczególnie dramatyczne to, fakt, że wśród bankrutujących będą także te dotąd świetnie działające.
Do 10 grudnia trwa konkurs dotacyjny w ramach Programu Nowe FIO na rok 2025. W tym wpisie chcemy przyjrzeć się wybranym szczegółom i warunkom tego
Coraz więcej firm decyduje się na utworzenie fundacji. Tego typu inicjatywy pozwalają przedsiębiorstwom nie tylko na wspieranie wartościowych projektów społecznych, ale także na budowanie pozytywnego
Kiedy już wiesz, że chcesz powołać fundację czy też spółkę z o.o. non profit to w głowie pojawia się kolejne pytanie: czy zrobić to samodzielnie,
