Temat reintegracji społecznej i zawodowej jest nierozerwalnie związany z funkcjonowaniem przedsiębiorstw społecznych działających na podstawie ustawy o ekonomii społecznej. Dzisiaj przyjrzymy się temu, jak ta reintegracja może wyglądać w przedsiębiorstwie społecznym, jakie obowiązki i kiedy będą ciążyć na firmach społecznych. Zapraszamy.
Wideo dla osób, które wolą oglądać
Jeśli wolisz oglądać wideo, to zapraszamy do obejrzenia naszego webinaru poniżej.
https://www.youtube.com/watch?v=Xx0GtuDpGgw&t=1s
Co to jest reintegracja społeczna i zawodowa?
Ustawa o ekonomii społecznej definiuje pojęcie reintegracji społecznej i zawodowej.
Reintegracja społeczna
Przez reintegrację społeczną ustawa o ekonomii społecznej rozumie działania służące odbudowaniu lub nabyciu i podtrzymaniu umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu, w tym rehabilitację społeczną osób niepełnosprawnych.
W reintegracji społecznej kluczową rzeczą do wyjaśnienia jest ”pełnienie ról społecznych”. Rolą społeczną jest np. rola:
- ojca / mamy,
- żony / męża,
- córki / syna,
- brata / siostry,
- pracownika,
- obywatela,
- konsumenta / klienta.
Celem reintegracji społecznej jest właśnie odbudowanie lub nabycie i podtrzymanie umiejętności pełnienia ról społecznych.
Co możemy zaliczyć do reintegracji społecznej? Przykładowo:
- w przypadku np. Ukraińców, którzy przyjechali do nas uciekając przed wojną, może to być np. nauka języka polskiego,
- wsparcie kwestii zdrowotnych, np. pomoc w zorganizowaniu aparatu słuchowego,
- zorganizowanie szkolenia z umiejętności interpersonalnych lub współpracy w grupie,
- działania wzmacniające poczucie własnej wartości albo zaufanie do siebie czy do innych osób,
- szkolenie jak być dobrym rodzicem.
Powyższe to oczywiście tylko przykłady, bo nie ma zamkniętego katalogu działań integracyjnych. Muszą być one zawsze dopasowane do sytuacji konkretnej osoby, z którą w przedsiębiorstwie społecznym pracujemy. Punktem wyjścia do planowania działań reintegracyjnych będzie zawsze dokładna, solidna, pogłębiona diagnoza sytuacji danej osoby, której chcemy pomóc w przedsiębiorstwie społecznym.
Warto jeszcze zauważyć, że elementem reintegracji społecznej jest rehabilitacja społeczna osób niepełnosprawnych. Ma ona na celu umożliwianie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym. Realizowana jest np. przez:
- wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej osoby niepełnosprawnej;
- wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych (art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych).
Reintegracja zawodowa
Z kolei przez reintegrację zawodową ustawa o ekonomii społecznej rozumie działania służące zdobyciu nowych kwalifikacji, kompetencji, wiedzy i umiejętności w celu odbudowania lub uzyskania i podtrzymania zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy i awansu zawodowego, w tym rehabilitację zawodową osób niepełnosprawnych.
Warto jeszcze wyjaśnić, że ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych określa cel rehabilitacji zawodowej. Jest nim ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy (art. 8 ust. 1 ww. ustawy).
Reintegracja zawodowa ma już bardziej kontekst związany z konkretnym zawodem i pracą. Jej celem będzie odbudowanie lub uzyskanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy i awansu zawodowego. Również tutaj punktem wyjście przy doborze działań reintegracyjnych będzie sytuacja danej osoby, zaś wśród typowych działań można wymienić warsztaty / kursy / szkolenia umożliwiające zdobycie nowych kwalifikacji, kompetencji lub wiedzy w danym zawodzie lub do pracy na określonym stanowisku. Przykładem będzie kucharz, który chce się przeszkolić w przygotowaniu potraw w określonym rodzaju kuchni.
Kiedy działania reintegracyjne będą obowiązkowe?
Będzie to w dwóch przypadkach:
- przedsiębiorstwo społeczne ma cel reintegracyjny,
- przedsiębiorstwo społeczne (niezależnie od celu) tworzy miejsca pracy dla osób defaworyzowanych z wykorzystaniem wsparcia publicznego (np. dotacji na miejsce pracy).
Warto też zwrócić uwagę, że działania reintegracyjne będą obowiązkowe w przypadku każdej spółdzielni socjalnej. Każda taka spółdzielnia działa bowiem na rzecz reintegracji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Co to jest indywidualny plan reintegracji?
Jest to plan działań pomocowych wobec danej osoby defaworyzowanej. Przedsiębiorstwo społeczne opracowuje i wdraża właśnie taki plan wsparcia.
Warto podkreślić, że indywidualny plan reintegracji:
- ma na celu podniesienie kwalifikacji zawodowych i kompetencji społecznych tej osoby,
- jest opracowywany przy aktywnym uczestnictwie osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym (bez zaangażowania i współpracy danej osoby niemożliwym będzie zrobienie diagnozy i przygotowanie planu reintegracyjnego),
- obejmuje okres nie krótszy niż okres, na jaki został udzielony instrument wsparcia, lub okres trwałości (jeśli więc na przykład otrzymamy środki w ramach EFS+ na utworzenie miejsca pracy, to minimalny okres planu reintegracyjnego to 18 miesięcy).
Kiedy indywidualny plan reintegracji będzie obowiązkowy?
Ustawa o ekonomii społecznej definiuje, że taki plan będzie obowiązkowy w przypadku każdej zatrudnionej osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym, do której został udzielony instrument wsparcia miejsca pracy, np.:
- dotacje na miejsce pracy / pokrycie kosztów zatrudnienia z FP, PRFON, EFS+,
- refundacja składek ZUS,
- w ramach Programu Przedsiębiorstwo Społeczne Plus.
Oznacza to, że otrzymanie przez przedsiębiorstwo społeczne dotacji na miejsce pracy będzie równoznaczne z obowiązkiem przygotowania i realizacji indywidualnego planu reintegracji.
Indywidualny plan reintegracji – minimalna zawartość
Struktura indywidualnego planu reintegracji zgodnie z ustawą o ekonomii społecznej przedstawia się następująco:
- sytuacja społeczna i zawodowa osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym (efekt diagnozy sytuacji danej osoby),
- planowane działania z zakresu reintegracji społecznej i zawodowej (co konkretnie chcemy zrobić? jakie szkolenia / kursy lub inne działania?),
- zakładane efekty planowanych działań z zakresu reintegracji społecznej i zawodowej (np. wzrost wiedzy / umiejętności w jakimś obszarze) oraz sposób ich oceny (np. ankiety pozwalające stwierdzić przyrost wiedzy).
Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?
Przede wszystkim warto pamiętać, że:
- działania reintegracyjne mają być zaopiniowane przez organ konsultacyjno – doradczy (np. komisję rewizyjną / radę nadzorczą w spółce z o.o., konsultacje z pracownikami w spółdzielni socjalnej),
- wsparcia w działaniach reintegracyjnych, w tym w tworzeniu IPR ma udzielać OWES,
- przedsiębiorstwo społeczne nie musi finansować wszystkich działań, jakie pojawiają się w planie reintegracyjnym – zawsze te działania muszą odpowiadać możliwościom PS, ale też PS może być organizatorem danego działania, a źródło finansowania może być gdzieś indziej (np. Krajowy Fundusz Szkoleniowy, czy też środki unijne).
Jak opracować indywidualny plan reintegracji (IPR)?
Właśnie tej tematyce poświęciliśmy opracowanie, nad którym pracujemy wspólnie z Justyną Rozbicką Stanisławską, wieloletnią dyrektorką centrum integracji społecznej. Ramowy spis treści przedstawia się następująco:
- Przyczyny wykluczenia społecznego.
- Działania reintegracyjne (przykłady, co jest, co nie jest, a co może być reintegracją).
- Co to znaczy, że przedsiębiorstwo społecznej jest “reintegracyjne” i rola IPR.
- Wymagania względem IPR.
- Z czego powinien się składać indywidualny plan reintegracji i jak go opracować? Uwagi praktyczne.
- Elementy składowe planu
- Jak opracować plan reintegracyjny?
- Jak realizować plan reintegracyjny?
Załącznik: wzór IPR oraz pytania do zadania w odpowiedniej chwili (na potrzeby diagnozy osoby defaworyzowanej i monitorowania IPR).
Do tego otrzymasz dostęp do dwóch webinarów poświęconych reintegracji.
Pakiet jest już w (przed)sprzedaży, więc zachęcamy do skrzystania 🙂 Przygotowaliśmy również specjalną licencję na ten pakiet dla OWES (produkt pierwszy z lewej). W ramach tej licencji OWES może udostępnić całość pakietu 10 przedsiębiorstwom społecznym.
Więcej informacji pod poniższymi linkami. W razie jakichkolwiek pytań, zapraszamy do kontaktu lub komentowania wpisu.
