21 lipca na posiedzeniu Senatu uchwalono ustawę o ekonomii społecznej. Senat wprowadził dwie poprawki, nad którymi posłowie pochylą się na posiedzeniu Sejmu 5 sierpnia. Wejście w życie ustawy o ekonomii społecznej to już kwestia najbliższych kilku miesięcy. O ustawie będziemy mówili i pisali jeszcze nie raz. Tymczasem postanowiliśmy przyjrzeć się procesowi przyjmowania tych przypisów.
Uchwalanie tej ustawy jest też okazją do prześledzenia wypowiedzi polityków na temat ekonomii społecznej. Co myślą? Czy wiedzą o czym mówią? Czy widzą wartość w działalności podmiotów ekonomii społecznej? Poszukiwaniom odpowiedzi na te pytania postanowiliśmy poświęcić webinar, a ten wpis na blogu jest zapis najważniejszych jego elementów.
Choć ustawa o ekonomii społecznej trafiła do Sejmu 7 czerwca 2022 r. to jednak pierwsze wypowiedzi na jej temat można było usłyszeć dopiero 22 czerwca. Wtedy odbyło się jej pierwsze czytanie. Ustawę zaprezentowała posłom i posłankom sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, od niedawna Pełnomocnik Rządu ds. ekonomii społecznej Anita Czerwińska.
Następnie kluby i koła sejmowe za pośrednictwem swoich przedstawicieli przedstawiły stanowiska klubowe.
Stanowisko Prawa i Sprawiedliwości przedstawione przez Posłankę Elżbietę Zielińską było podobne (co zrozumiałe) do wypowiedzi, referującej ustawę Minister Anity Czerwińskiej. Oczywiście prezentując stanowisko Klubu Prawa i Sprawiedliwości posłanka poinformowała, że Klub PiS ustawę popiera.
Następnie głos zabrała Posłanka Anna Wojciechowska, która przedstawiła stanowisko Platformy Obywatelskiej. Wypowiedź ta odwoływała się do idei ekonomii społecznej, choć towarzyszyła temu górnolotność słów. W tej wypowiedzi zwrócił uwagę fragment, w którym posłanka twierdzi, że w ustawie o ekonomii społecznej nie ma definicji „przedsiębiorstwa społecznego i wykluczenia społecznego…”. Posłanka swoje wystąpienie zakończyła słowami „Dobrze, że już zaczynamy prace nad tą ustawą” i informacją, że Klub PO popiera ustawę i uważa ją za potrzebną.
Kolejnym mówcą był Poseł Tadeusz Tomaszewski, który prezentował stanowisko klubu Lewica. Bez wątpienia to on spośród wszystkich posłów okazał się osobą najlepiej znającą ideę, problemy i skutki ustawy dla sektora ekonomii społecznej. W trakcie swojego wystąpienia wielokrotnie przywoływał nazwy przedsiębiorstw społecznych. Bez konieczności posiłkowania się kartką nawiązywał do ustawy o:
Prezentując stanowisko Lewicy zaproponował by każdy Regionalny Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej miał swojego przedstawiciela w Krajowym Komitecie Rozwoju Ekonomii Społecznej.
Inną jego propozycją była propozycja zamiany zwrotu „może być” na „jest finansowany” tak by koszty indywidualnego planu reintegracji miały swoje finansowanie w Funduszu Pracy.
Ponadto zaproponował by do katalogu podmiotów ekonomii społecznej dopisać spółdzielnie rolne, a do katalogu osób wykluczonych rolników, którzy z racji uprawy niewielkiej powierzchni rolnej osiągają niskie dochody…
Swoją wypowiedź Poseł Tomaszewski zakończył informacją, że Klub Lewicy popiera ustawę, choć ma zamiar zgłosić poprawki do niej.
Stanowisko Koalicji Polskiej zaprezentowała Posłanka Urszula Nowogórska. Była to wypowiedź bardzo ogólnikowa, zakończona informacją, że Koalicja Polska zamierza ustawę poprzeć.
Następnie głos zabrał Poseł Janusz Korwin Mikke, który prezentował stanowisko Klubu Konfederacja. Jego wypowiedź, jak zwykle była nieszablonowa… Wg niego:
Zapowiedział, że Konfederacja będzie przeciw ustawie.
Wyróżniającą się osobą, wśród posłów i posłanek była Hanna Gill-Piątek z Koła Polska 2050, którego stanowisko przedstawiała. Jej wypowiedzi były de facto przedstawieniem stanowiska Ogólnopolskiego Forum Organizacji Pozarządowych. Można się nie zgadzać z propozycjami OFOPu (np. dotyczącymi zaliczania inicjatyw nieformalnych do sektora ekonomii społecznej), jednak jej wypowiedzi świadczyły o zrozumieniu problemów, które posłanka zgłaszała.
Prezentacje stanowisk klubów i kół zakończyła wypowiedź Iwony Michałek z Porozumienia Jarosława Gowina – Koła, które też poparło pracę nad Ustawą.
Następnie nastąpiła część, w trakcie której posłowie i posłanki mogli zadawać pytania referującej ustawę Minister Anicie Czerwińskiej.
Najczęściej zadawanym pytaniem było pytanie o to, dlaczego wojewoda zabiera kompetencje samorządom i dlaczego to właśnie on będzie przyznawał status przedsiębiorstwa społecznego? Odpowiedź: samorząd województwa nadal będzie zajmować się koordynacją ekonomii społecznej. Wojewoda natomiast będzie nadawał status PS, tak jak do tej pory nadaje statusy:
Wśród pytań, które padły jedynie pytanie Posła Ryszarda Wilczyńskiego z PO dotyczące tego:
„czy istnieje jakiś pomysł na to by stworzyć system, dzięki któremu osoby reintegrowane w przedsiębiorstwach społecznych będą miały większe szanse na podjęcie zatrudnienia na otwartym rynku pracy?”
można uznać, za świadectwo zrozumienia działalności podmiotów, o których mowa w ustawie.
Stenogram zawierający na stronach 18-25 pełne wypowiedzi posłów podczas prac nad ustawą o ekonomii społecznej w trakcie I czytania można pobrać tutaj.
Ustawa o ekonomii społecznej dwukrotnie była przedmiotem pracy sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. W trakcie pierwszego posiedzenia Komisji szczególnie aktywni byli:
Każdy z nich miał przygotowane poprawki, które… bardzo często się pokrywały. Wszystkie zgłoszone przez nich poprawki zostały przez Komisję odrzucone. Jednak w trakcie drugiego posiedzenia Komisji część z nich zgłosił klub Prawa i Sprawiedliwości.
Doprowadziło to do dość niespotykanych sytuacji, w trakcie których klubu PiS głosował „przeciw” poprawkom zgłoszonym przez Lewicę i Polskę 2050, by zaraz potem głosować „za” poprawkami, których sens był taki sam jak poprawek głosowanych przed chwilą. Takimi poprawkami były poprawki dotyczące:
Stenogram opisujący szczegółowo przebieg i pełne wypowiedzi, które padły podczas pierwszego posiedzenia Komisji można pobrać tutaj. Z kolei stenogram opisujący szczegółowo przebieg i pełne wypowiedzi, które padły podczas drugiego posiedzenia Komisji można pobrać tutaj.
Rekomendacje Komisji w sprawie poprawek przedstawia dodatkowe sprawozdanie, które można pobrać tutaj.
Skierowanie ustawy po raz drugi do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny poprzedzało II czytanie ustawy. To właśnie wtedy Kluby zgłaszały poprawki do ustawy.
W trakcie tego posiedzenia był czas na zadawanie pytań referującej ustawę Minister Czerwińskiej. Część tych pytań świadczyła o chęci podkręcenia swoich statystyk dotyczących wystąpienia na mównicy albo wynikała z chęci uzyskania odpowiedzi wynikającej z niewielkiej wiedzy na temat procedowanej ustawy. Zresztą Minister Czerwińska zanim odpowiedziała na zadane pytania zwróciła na to uwagę.
Odpowiadając na pytania posłów i posłanek Minister Anita Czerwińska powtórzyła, że samorząd wojewódzki nadal będzie koordynował ekonomię społeczną w województwie. Rolą wojewody będzie jedynie przyznawania statusu PS podobnie do tego jak przyznaje statusy KISom, CISom, ZAZom i ZPCh. Zapowiedziała także, że w ciągu kilku tygodni zostanie opracowany wspólnie ze środowiskiem ES logotyp przedsiębiorstw społecznych.
Stenogram opisujący szczegółowo na stronach 42-51 przebieg i pełne wypowiedzi, które padły podczas drugiego czytania ustawy można pobrać tutaj.
III posiedzenie Sejmu sprowadziło się wyłącznie do głosowania poprawek i ustawy.
Wszystkie poprawki zgłoszone przez PiS zostały przyjęte. Wszystkie poprawki zgłoszone przez Lewicę i Polskę 2050 zostały odrzucone. Ustawa z poprawkami została przyjęta. Liczba głosów wyglądała następująco:
19 lipca odbyło się posiedzenie senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej Senatu.
W posiedzeniu Komisji wzięło 6 Senatorów oraz przedstawiciele sektora ekonomii społecznej tj. między innymi Cezary Miżejewski, Przemysław Piechocki i Łukasz Gorczyński.
Po otwarciu posiedzenia Przewodniczący Komisji Senator Jan Libicki przekazał głos Minister Anicie Czerwińskiej, która zaprezentowała obecnym ustawę.
Następnie głos zabrała pani Aldona Figura z Biura Legislacyjnego Senatu, która wskazała potrzebę wprowadzenia pięciu poprawek. Pierwsza z nich dotyczyła dokumentów dołączanych do wniosku o wpis spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego. Pozostałe cztery miały charakter redakcyjny, służące poprawieniu ustawy pod względem technicznolegislacyjnym.
Wszystkie zaproponowane poprawki zostały skonsultowane i pozytywnie zaopiniowane przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.
W trakcie posiedzenia głos zabrali wymienieni powyżej przedstawiciele sektora ES. Wszyscy zgodnie poparli ustawę, choć każdy zastrzegał, że nie jest ona idealna. Najwięcej uwag zgłosił Łukasz Gorczyński, który chcąc zabrać głos poprosił o to w najgorszym momencie.
Tuż przed nim na dwie ważne sprawy zwrócił uwagę Cezary Miżejewski. Zasygnalizował problem dotyczący utraty specjalnego zasiłku opiekuńczego z chwilą, gdy podejmują pracę w przedsiębiorstwie społecznym. Drugi problem na który zwrócił uwagę Cezary Miżejewski dotyczył spójności ustawy o spółdzielniach socjalnych z ustawą o ekonomii społecznej.
Wypowiedź Cezarego Miżejewskiego wywołała zainteresowanie Przewodniczącego Komisji, który zaproponował by te uwagi uznać za problemy wymagające wprowadzenia poprawek natury legislacyjnej. Po czym poprosił o opinię Minister Czerwińską, by ta wypowiedziała się w tej sprawie.
Kolejną osobą, która zabrała głos był Łukasz Gorczyński. Oglądając posiedzenie miałem wrażenie, że głos Łukasza Gorczyńskiego, choć wartościowy, to jednak odwrócił uwagę senatorów od problemów zasygnalizowanych przez Cezarego Miżejewskiego. Problemy te w związku z chwilowym zainteresowaniem Przewodniczącego Komisji Senatora Jana Libickiego mogły zostać wprowadzone i przegłosowane.
Po wypowiedzi Łukasza Gorczyńskiego Komisja przegłosowała poprawki Biura Legislacyjnego Senatu i całą ustawę jednogłośnie „za”.
Na zakończenie chciałbym zacytować jedną wypowiedź Przewodniczącego Komisji Jana Libickiego:
„Muszę zwrócić uwagę na to, że w przypadku prac nad innymi ustawami zgłaszają się przedstawiciele organizacji społecznych i sygnalizują z odpowiednim wyprzedzeniem kwestię jakichś poprawek. Mój numer telefonu jest dostępny na stronie internetowej, numer nie telefonu biura, nie asystenta, tylko mój. I nawet wczoraj z panem Piechockim rozmawiałem o tym, że nikt wcześniej nam nie zasygnalizował, że tak powiem, że jest problem.”
Łukasz ustosunkował się do powyższego punktu widzenia we wpisie na swoim blogu. Polecamy 🙂
Co ciekawe, Senator Magdalena Kochan zaproponowała rozpoczęcie prac po wakacjach nad nowelizacją ustawy o ekonomii społecznej. Niemniej jednak niewniesienie poprawek w Senacie jest straconą szansą. Te poprawki przy zgodnym głosowaniu klubów opozycyjnych miały dużą szanse przejść.
Jeśli jesienna inicjatywa nowelizacji ustawy o ekonomii społecznej będzie inicjatywą opozycji, to istnieje ryzyko, że nie znajdzie ona poparcia w Sejmie. Tak jak nie znalazły poparcia poprawki opozycji zgłaszane podczas prac nad ustawą w Sejmie.
To tyle nt. tworzenia ustawy o ekonomii społecznej. Jakie są Twoje refleksje w tym temacie? Zachęcamy do komentowania wpisu.
Do 10 grudnia trwa konkurs dotacyjny w ramach Programu Nowe FIO na rok 2025. W tym wpisie chcemy przyjrzeć się wybranym szczegółom i warunkom tego
Coraz więcej firm decyduje się na utworzenie fundacji. Tego typu inicjatywy pozwalają przedsiębiorstwom nie tylko na wspieranie wartościowych projektów społecznych, ale także na budowanie pozytywnego
Kiedy już wiesz, że chcesz powołać fundację czy też spółkę z o.o. non profit to w głowie pojawia się kolejne pytanie: czy zrobić to samodzielnie,
