Z jakich powodów fundacja raczej nie będzie alternatywą dla standardowych form prowadzenie biznesu w Polsce?

Najpiew wymienimy te kwestie, a potem przyjrzymy się im dokładniej. Wśród wad fundacji w kontkeście prowadzenia biznesu wymienić można:

• brak możliwości powiększania majątku prywatnego w fundacji,
• postrzeganie fundacji jako podmiotu społecznego,
• nadrzeność celów społecznych nad działalnością gospodarczą w fundacji,
• czas i koszty rejestracji,
• fundacja jednoosobowa to nie najlepszy pomysł.

Brak możliwości powiększania majątku prywatnego

Rozwiajając fundacje rozwijamy majątek fundacji, a nie majątek osób fizycznych zaangażowanych w ramach fundacji (jest to wspomniana wyżej konsekwencja osobowości prawnej fundacji). Poza tym majątek fundacji nie podlega dziedziczeniu. W przypadku likwidacji fundacji jej majątek przeznacza się zwykle na rzecz organizacji o podobnmych celach.

Dla części osób może to mieć znaczenie. Kluczowe pytanie brzmi: na czym nam zależy? Jeśli na posiadaniu i pomnożeniu tego, co posiadamy, to faktycznie może to być problem. Z drugiej strony pewnym trendem jest ekonomia współdzielenia, gdzie bardziej chodzi o współużytkowanie i współtworzenie, a nie o posiadanie. W tym kontekście powyższa wada może nie mieć dla nas żadnego znaczenia.

Postrzeganie fundacji jako podmiotu społecznego

Inną cechą odróżniającą fundację od zwykłęgo biznesu jest wizerunek. Nie zawsze będzie to jednak wadą. Oznaczenie w nazwie formy prawnej „fundacja” w przypadku krakowskiego Charity Shop podkreśla charakter społeczny przedsiębiorstwa, stanowi zaletę i wspiera budowanie wizerunku sklepu, w którym zatrudnione są osoby z niepełnosprawnością.

Zdarzają się jednak sytuacje, w których zarobkowy charakter fundacji wywołuje zdziwienie, ponieważ zdaniem wielu osób „fundacje powinny być charytatywne i społeczne, czyli powinny dawać wszystko za darmo, a nie zarabiać”

Zasada nadrzędności działalności społecznej w fundacjach

Jeśli chodzi nam tylko o prowadzenie działalności gospodarczej, to ten punkt będzie bardzo trudny do spełnienia. Zgodnie z ustawą o fundacjach działalność gospodarcza nie może mieć charakteru dominującego. Najprościej traktować ją jako sposób na zdobycie środków do działalności społecznej. W szczególności problemem może być jeśli przychody / koszty działalności gospodarczej są kilkunasto lub kilkudziesiecio krotnie większe od przychodów / kosztów działalności statutowej fundacji.

art. 5 ust. 5. ustawy o fundacjach

Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów.

Warto zauważyć, że z weryfikacją powyższego (przez organy nadzoru) w praktyce bywa różnie, ale jednak prawo taką zasadę wprowadza i należy o tym pamiętać.  Moim zdaniem, nieco inaczej można podejść do tematu w przypadku przedsiębiorstw społecznych, gdzie działalność gospodarcza bezpośrednio realizuje cele takiego podmiotu.

Czas i koszty rejestracji

Założenie działalności gospodarczej to kwestia kilku, kilkunastu minut i jest bezpłatna.

Założenie fundacji wymaga wizyty u notariusza, który pobiera taksę notarialną, przygotowania statutu i dokumentów do rejestracji, opłacenia tej rejestracji i przekazania majątku zadeklarowanego u notariusza. Łączny koszt założenia fundacji prowadzącej działalność gospodarczą wynosi nie mniej niż 2 500 zł (fundusz założycielski minimimum 2 tys. zł + opłaty związane z rejestracją).

Jakby tego było mało – rejestracja fundacji to czasami wieloodcinkowy serial wymiany korespondencji pomiędzy osobą reprezentującą fundację a sądem rozpatrującym wniosek o wpis fundacji do KRS.

Fundacja jednoosobowa to nie najlepszy pomysł

Teoretycznie jest możliwość, że fundacja będzie powołana przez jedną osobę, która będzie prezesem w zarządzie jednoosobowym. Może to być jednak bardzo kłopotliwe rozwiązanie, ponieważ nie będzie wtedy możliwości zatrudnienia ani wynagrodzenia tej osoby. Prawo nie przewiduje bowiem możliwości by ta sama osoba podpisała ze sobą umowę o pracę.

W przypadku działalności jednoosobowej, oczywiście wystarczy jedna osoba. W przypadku spółki z o.o. również, choć zwykle nie jest to korzystne rozwiązanie.

Podsumowując…

Co jest zatem lepsze fundacja czy działalność jednoosobowa? Odpowiedź jest prosta: To zależy 🙂

Jeśli chodzi tylko o prowadzenie biznesu, to raczej fundacja nie będzie dobrym wyborem. To trochę tak, jakbyśmy poszli biegać w garniturze. Teoretycznie można, ale po co 🙂

Jeśli natomiast zależy nam również na realizacji celów społecznych, a przy tym chcemy prowadzić bizenes, mamy nieco zacięcia społecznego, rozumiemy w co wchodzimy (ograniczenia fundacji), to fundacja może być altternatywą dla prowadzenia firmy w Polsce.

To tyle w temacie fundacji zamiast firmy. Jeśli chcesz przyjrzeć się fundacji i spółce non profit (porównanie tych dwóch form prawnych), to zapraszam do tego wpisu na blogu. A jeśli masz pytania, skomentuj poniżej 🙂

Polecamy inne wpisy poświęcone fundacji.