Osobowość prawna i ograniczona odpowiedzialność założycieli

Zarówno fundacja, jak i spółka z o.o. non profit mają osobowość prawną (występują w obrocie jako niezależne podmioty). Mają też wspólne obowiązki, jak np.:

• zgłaszanie zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym,
• prowadzenie księgowości, najczęściej pełnej w oparciu o księgi rachunkowe,
• zgłaszanie do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.

Generalnie założyciele (poza pewnymi wyjątkami) ryzykują wniesionymi na początku środkami, przy czym będą tutaj też pewne różnice:

• wspólnicy w spółce z o.o. wnoszą do spółki wkłady w zamian za udziały, potem mogą te udziały sprzedaż i odzyskać swój wkład,
• fundatorzy wnoszą kapitał założycielski i w zasadzie nie mają możliwości jego odzyskania.

Wysoki poziom sterowalności fundacji i spółki = niski poziom demokracji

Ze swojej istoty nie są to raczej instytucje demokratyczne.

W fundacji wszystko zależy od tego, jak opiszemy role poszczególnych osób w statucie. Możliwe jest np. rozwiązanie, w którym fundator będzie dożywotnio prezesem bez prawa odwołania go. Możemy też jednak przewidzieć statutowy organ (np. radę fundacji), który w sposób stały zapewni dużą słyszalność głosu pracowników.

Z kolei w przypadku spółki, najczęściej wszystko zależy od tego, kto ile wniósł kapitału oraz od szczegółów określonych w umowie spółki. Teoretycznie można tam wpisać, że każdy ze wspólników ma jeden głos, ale w praktyce takie rozwiązanie raczej nie jest stosowane.

Istotny jest kapitał

Zarówno w przypadku fundacji, jak i spółki z o.o. non profit przepisy prawa określają minimalną wartość kapitału do założenia tych podmiotów. W przypadku spółki z o.o. jest 5 tys. zł, a w przypadku fundacji z działalnością gospodarczą będzie to 2 tys. zł.

Możliwość prowadzenia działalności pożytku publicznego

Zarówno fundacja, jak i spółka mają możliwość prowadzenia działań w zakresie pożytku publicznego. Więcej w tym temacie w poniższym wpisie:

Czy warto prowadzić działalność pożytku publicznego w firmie społecznej?

Warto przy tym zwrócić uwagę, że o ile fundacja jest tutaj podmiotem oczywistym, o tyle spółka z o.o. non profit już niekoniecznie. Ubieganie się o dotacje przez spółkę z o.o. non profit o dotacje na działania pożytku publicznego może budzić zdziwienie. Ma to znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy ubiegamy się o dotacje z jednostek samorządu terytorialnego. Pisaliśmy już o tym tutaj.

Fundacja vs. spółka z o.o. non profit – różnice

Przejdźmy teraz do różnic między fundacją, a spółką z o.o. non profit

Relacje między działalnością gospodarczą, a statutową

W fundacji działalność gospodarcza nie może mieć charakteru dominującego (pomijam tutaj kwestie przedsiębiorstwa społecznego, gdzie moim zdaniem nie jest to już takie oczywiste). Natomiast w przypadku
spółki najczęściej najważniejszą działalnością jest właśnie działalność gospodarcza.

Postrzeganie w obrocie

Fundacja jest postrzegana jako podmiot społeczny, a spółka jako podmiot komercyjny. Dla części (jeśli nie większości osób) dopisek non profit nie będzie do końca jasny, a też w przypadku spółki non profit
nie mamy przecież obowiązku posługiwania się tym oznaczeniem.

Zwolnienie z podatku dochodowego

W tym zakresie szersze możliwości ma fundacja.

Dochód fundacji, który jest przeznaczony na cele statutowe pokrywające się z celami, o których mówi ustawa o podatku dochodowym od osób
prawnych zwolniony jest z podatku dochodowego (art. 17 ust. 1 pkt. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

W tej grupie celów znajduje się np.: działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego.

W przypadku spółki z o.o. nie mamy takiego zwolnienia. Spółka z o.o. non profit będzie zwolniona z podatku CIT, gdy:

• zostanie założona przez stowarzyszenie lub stowarzyszenia i przekaże swój dochód na cele statutowe stowarzyszenia, pod warunkiem, że te cele pokrywają się z celami wymienionymi w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych); cele te wymienione są powyżej,
• będzie posiadała status organizacji pożytku publicznego i dochód przeznaczy na cele pożytku publicznego (art. 17 ust. 1 pkt. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) – status ten można uzyskać po dwóch latach prowadzenia działalności pożytku publicznego.

Więcej informacji nt. statusu organizacji pożytku publicznego znajdziesz w poniższym nagraniu.